Tarım ve Orman Bakanı İbrahim Yumaklı 1 yılın bilançosunu Habertürk'e çıkardı

Tarım ve Orman Bakanı İbrahim Yumaklı'nın Kahramanmaraş depremlerinin 1. yıldönümünde Habertürk'e yaptığı açıklamalardan öne çıkan başlıklar şöyle:

Elbette bu topraklar tarımsal üretim için son derece önemli. Gıda arz güvenliğimiz açısından önemli. Bu topraklarda Türkiye'nin tarımsal üretimin yüzde 20'si gerçekleştiriyor. Hububat başta olmak üzere bir hatta üç ürün alınan yerler var. Tarım orman ürünlerinin yüzde 19'unun ihracatı da bu bölgeden gerçekleşiyor. İç sularda balıkçılık var. Toplam balıkçılığın yüzde 12'si bu bölgede yapılıyor. Bizler akut hale müdahale etmek için bakanlık olarak sahada idik, bütün kurum ve bakanlıkların olduğu gibi. Diğer yönüyle de gıda arz güvenliği açısından sorun nedir, bunların tespitini yapmak için arkadaşımız derhal kırsala yöneldiler.

"BU SENE DE BEDEL ALMADAN DEVAM EDİYORUZ"

Bizim ülkemizdeki üreticilerin üretimle bağları herşeyden çok daha güçlüdür. Kırsal kesimde de yapılar zarar gördü. Bu depremin şiddeti kırsalı da vurdu. Ahırlar, ağıllar hasar gördü. Arkadaşlarımız bunları tespit için sahaya çıktıklarında bu kadar büyük afette hızlıca tespitin yapılması üreticimiz açısından önemliydi. Biz kurtarma çalışmalarına, hayvanların kurtarılmasına yardım ettik. Hayvanları kurtaramayanlar, eğer kayıp varsa hastalık oluşturmayacak şekilde bertaraf edildi. Herkes birbirine omuz verdi. Göreviniz ne olursa olsun, o anda ihtiyaç kimin ise onun yanında oldu. Arıcılara şeker verdik. TMO kota ayrımı olmaksızın bütün ürünü aldı. Et Süt Kurumu, bakılabilecek hayvanlara belli süre baktı. TİGEM bu noktada görev aldı. Bakılamayacak olanlar varsa Et Süt Kurumu piyasanın üzerindeki fiyatlarla bunları aldı. Sütte koordinasyonda arkadaşlarımız bulundu. Sadece insanlarla ilgili değil hayvanların da sağlığına ilişkin yapılması gereken yapıldı. 5 milyon dozluk aşılama yapıldı. Bu sene de bedel almadan devam ediyoruz.

"MÜMKÜN OLAN EN İYİ CİNS HAYVANI VERDİK"

Şehir merkezlerindeki yıkımdan sonra insanlar kırsala daha çok hareket ettiler. Elbette o dönemde bulundukları ortamda gerekli şartları sağlayamayanlar başka şehirler gittiler. Kahramanmaraş'ta büyük oranda gidenlerin geri döndüğüne dair bilgiler var. Bunları okullardaki kayıtlardan alıyoruz. 2023 Ocak ayında çiftçi kayıt sisteminde 330 bin kişi başvurdu. 2024 Ocak'ta bu rakam 338 bin kişi oldu. Burada üreticilerimizin üretimden korkmadığını; hatta bunun da üzerine sayı geldiğini biliyoruz. Bu bizi son derece mutlu ediyor. Bitkisel üretimde çok makro sorunumuz yoktu. Hayvansal üretimde, hayvanlarını kaybedenler var. Cumhurbaşkanımızın hayvanları telef olanlar için 'Birebir vereceğiz' talimatından sonra çalışmaya başladık. Mümkün olan en iyi cins hayvanı verdik. 43 binin üzerinde küçükbaş, 6 bine yakın büyükbaş hayvan verdik. 26 bin arısıyla birlikte kovan verdik. 550 bin kanatlı hayvanı üreticilere kayıplarının karşılığında verdik.

"BÖLGEDEKİ SU İHTİYACINI HALLETTİK"

Bölgedeki barajlar açısından, su açısından son derece zengin bölgedeyiz. Bir heyetimiz ilk dakikadan itibaren 110 baraj ve 30 göleti ilk anda gözden geçirdik. Çok büyük hasar alan yoktu. Buradaki hasar barajların gidiş yönündeki mansabı, yerleşim yerlerini zarara uğratabilirdi. Malatya'da Sultansuyu'nun dışında endişe edici bir şey yoktu. Onda da yoktu. Kademeli olarak suyu boşalttık. Türk mühendislerinin yaptığı yapıların ne kadar sağlam olduğunu gördük ve gurur duyduk. Altyapıya ve içme suyuna depremin zarar verdiği gerçek. 143 çok büyük hacimli kuyular açtık. Bu kuyularla şehirlerimizin ihtiyaçlarını giderdik. Bu altyapılarla ilgili şehirlere yardımcı olduk, ishale hatlarının onuramını hızlıca bitirdik. 56 kilometrekarelik bakım onarım yaptık, 17 kilometrelik yeni üretim yaptık. Şehirlerimizde içme ve kullanma suyu ihtiyacını kullanmak ve diğer yandan tarımsal üretimde suya ihtiyacımız vardı. Bunu hallettik. Arkadaşlarımız yine tarım alanına devam ediyor. Hatay'da DSİ şu anda yeni yapılan yerlerde içme suyu hatlarını yapıyor.

"25 BİN TON TARIM DESTEĞİ YAPILDI"

Biz tarımsal üretimin devamı için vermemiz gereken destekleri planlı şekilde verdik. Deprem özelinde bu 11 ilde yaklaşık 15 milyara yakın destek paketini kısmen öne çekerek, ayni olanları nakdi hale getirerek üreticilerimizin nefes almasını sağladık. O dönemde yaklaşık 26 bin ton yem desteği yapıldı. Bu destek konusu belli zamana has değil. Deprem bölgelerini önceleyen uygulamamız oldu. Kırsal kalkınma destekleri, bizim desteklerimiz, Orköy, Genç Çiftçi ve ne kadar argümanımız varsa tamamını kullandık. Bugün itibariyle gıda arz güvenliği için çok önemli bu bölgede, ülkemizin gıdasıyla alakalı ile sorun teşkil edecek bir durum sözkonusu değil.

"45 MİLYARLIK KAYNAK AKTARIMI SÖZKONUSU OLDU"

Burada bitkisel üretimde özellikle bizim tespitlerimizde toplamda Türkiye'yi etkileyecek zarar sözkonusu olmadı. Deprem daha ziyade yapıları vurdu. Bizim halihazırda bundan sonraki dönemde şöyle söyleyebilirim; tarım orman ürünlerinin yüzde 19'u bu bölgeden gerçekleşiyor. İhracatın da gerçekleştiğini gözlemleyebiliyoruz. Bizler için üretimin sürekli ve kesintisiz olması önemliydi. Bundan sonraki dönemde üreticimizin kesintisiz, sürdürülebilir kaliteli ürün üretmesi için bütün destekleme argümanları kullanacağız. 2011 yılında Türkiye'nin ve AB'nin eş finansmanını düzenlediği projeler başladı. 25 binin üzerinde proje. 45 milyarlık kaynak aktarımı sözkonusu oldu. Bunların yatırıma dönüşü 98 milyar civarında. Bu desteklere, hibe desteklerine başvuran üreticilerimizin çoğunluğu başarıyla üretimlerine devam etti. Bugün de Kahramanmaraş'tan bütün Türkiye'ye duyurmuş olduk. Daha önce 42 ilde idi. Bu 42 ili 81'in tamamına yaymış olduk. AB ile bu konuda görüşmelerimiz oldu. Onlar da özel durumumuzu göz önüne alarak mutabık kaldılar. 786 milyon Euroluk bir kaynak. Bu yıldan itibaren başlayacak ve 7 yıl sürecek. Bunun da yatırıma dönüşü yaklaşık 1,5 milyar Euro olacak.

"DESTEKLERİMİZDEN FAYDALANMALARINI BEKLİYORUZ"

Genç üreticilerimize, kadın üreticilerimize tarımsal üretimin içinde olmak adına kolaylıkla ulaşabilecekleri bu kaynaklardan faydalanmalarını özellikle istirham ediyorum. Eğer herhangi şekilde ulaşmakta zorluk çeken olursa il ve ilçe müdürlüklerine ulaşsınlar. Onlara çok ihtiyacımız var bizim. Tarımsal üretimin gençler ve kadınlar tarafından yapılması konusunda devletlerin ciddi gayreti var. Bu desteklerden, hibe desteklerinden faydalanmış olmalarını istiyoruz.

"YAKACAK İHTİYACI İÇİN SEFERBERLİK İLAN EDİLDİ"

Orman köylülerin borçlarıyla alakalı kısımlar vardı. Bugün itibariyle bunları tek tek saymak, o günlere dönmek gibi görülebilri ama. Özellikle orman köylülerin yapmış oldukları işlemlerden dolayı borçlarının ertelenmesi, hak edişlerin erken ödenmesi var. Çok ciddi miktarda orman köylüleri bizim orman teşkilatımızla omuz omuza vererek yakacak ihtiyacı için seferberlik ilan edildi. Biz aynı şekilde bitkisel, hayvansal, su ürünleri üretimiyle beraber orman ürünlerinin oluşturulması ile üretimin kesintisiz devamını sağladık. Ormancılık nispeten depremden minumum etkilendi.

"BÜTÜN TALEPLERE KARŞILIK VERECEĞİZ"

Şu anda hem şehirlerde yapılan konutlar hem de kırsal kesimde köylerimizde yapılan köy evlerinin kalitesi, bundan sonraki Allah göstermesin hazır olmak babında, bu coğrafyanın şartlarına, fay hareketlerine bakarak olması gerektiği gibi idi. Çevre Şehircilik Bakanlığımız çok titiz bir çalışma yürütüyor. Deprem ya da sarsıntı olursa ona karşı koyacak şekilde yapılıyor. Dönüşümün tarımsal yapılarda ahır, ağıl gibi, bunlarla alakalı da dönüştürülmesi gerekir. Bu yılın başından itibaren tarımsal desteklerimizin tamamını üretimin sürekliliğine odakladık. Kredi alacak olanlar, desteklerden faydalanacak olanlar mutlaka bulundukları pozisyonları daha ileriye götürme adına yapmış oldukları faaliyetler yapacak. Kaliteyi artırarak yeniden dizanyla alakalı bütün taleplere karşılık vermiş olacağız.Sigortalı olanlar sigortadan aldılar. Bazı küçük noktalar kaldı açıkçası. Gri noktalar var. Bu rakamlar da çok büyük değil. Bunlarla ilgili yeni çalışma yürütüyoruz. Tespit ettiğimiz kadarıyla bunları karşılamaya gayret ediyoruz.

"AFAD'IN KOORDİNASYONUNDA İNANILMAZ İŞLER ÇIKARDILAR"

Gıda arz güvenliğini sadece bir afet biçiminden bakmıyoruz. Ülkemizde AFAD'ın bu konularda ciddi çalışmaları var. Dünyada hangi ülkenin başına gelirse gelsin bu kadar büyük depremin yıkıcı etkilerinden ancak bizim milletimiz kalkabilirdi ve öyle oldu. Kamu kurumlarımız, AFAD'ın koordinasyonunda inanılmaz işler çıkardılar. Hatay'da baraj patladı diye bir bilgi kirliliği yayıldı. Kötü insan her yerde kötü. Bunun ne sağlayabildiğini anlayabilmiş değilim. Çalışmalar durmuştu. Kurumlarımızla ilgili çok acımasız eleştiriler yapıyor. Bu kurumlar risklere karşı bizi muhafaza edecek. Oradaki AFAD çalışanları da deprem mağduruydu. Ailesini toprağa verip başkasının yardımına koştu. Risk yönetimi anlamında AFAD diye bir kurum var. Bundan sonra herhangi bir olumsuz durumda aynı şekilde müdahale edecekler. Yıkıcı etkiyi bu sayede atlattık.

"ADIMLARIMIZI SÜRATLE VE HIZLA ATMIŞ OLACAĞIZ"

İklim değişiklikleri, su ile bizi ve dünyayı bekleyen problemler. Nüfus artışı, göçler, ülkenize gelen turistler. Misafirler. Gıda arz güvenliğine bu pencereden bakmak lazım. Bütün bunlar üzerinde tarımsal üretimi o şekilde yapmalısınız ki, ihraç edip ülkeminize döviz kazandırmalısınız. DSİ'ni depolama tesislerinin, sulama tesislerinin yapılması, tarım arazilerin sulamaya açılması, şu anda hala geceli gündüzlü taşkınlarla alakalı çalışmalar devam ediyor, dere temizliği dere ıslahı gibi. İklim değişikliği hayatımızın tam göbeğinde. Geçtiğimiz yıl Düzce'ye taşkın için gittim, hafta sonu başka bir ile orman yangını için gittim. Bunlara ne kadar hazır olduğunuz ve toplum olarak ne kadar bilinçli olduğunuz önemli. Ben halkımızın bilinçlenmeyle buna sahip çıktığını görüyorum. Karşımıza gelecek bütün afetlere dirençli olmak adına dirençli kentler, dirençli tarım, dirençli sanayiyi oluşturmaya ihtiyacımız var. İnşallah bunlar için adımlarını süratle ve hızla atmış olacağız.