"SPK, halka arz fiyatına garantör değil"

Sermaye Piyasası Kurulu Başkanı İbrahim Ömer Gönül, halka arz edilen şirketlerin büyüklüğüne yönelik eleştirilere karşı "Detaylı inceleme yaparız, izahnamesine onay veririz ya da reddederiz. Onaylanan izahnameler açıklandığı için reddettiklerimizi bilmiyorsunuz. Hatta daha ilk aşamada bile başvurusunu ilerletmeden reddettiğimiz şirketler bulunmaktadır" şeklinde cevap verdi.

Şartları sağlayan firmaların pekâlâ borsaya geleceğini belirten Gönül, "Şu anda kesin bir sayı veremem. Ancak potansiyeli olan 80 civarında şirket halka arz için bekliyor. Bunların içinde 6-7 milyar liralık halka arz büyüklüğüne ulaşabilecek şirketler de var. Halka arz edilecek şirketlerden geleceğe dair umut verici bir hikâyesinin olması bekleriz" dedi.

SPK olarak halka arz sürecindeki temel görevlerinin kanunun verdiği yetki çerçevesinde onaylanan izahnamede yer alan bilgilerin tam ve doğru olmasını sağlamak olduğunu aktaran Gönül, böylelikle yatırımcıların bu bilgilere dayanarak karar vermelerini desteklediklerini ifade ederek "Zira yatırım kararı bireyseldir. Her bireyin de risk algısı farklıdır. Biz otorite olarak kararın sağlıklı verilebilmesi ortamını hazırlarız. Bunun için de en önemli araç Kurulca onaylanmış izahnamedir" diye konuştu.

TİTİZLİKLE İNCELENİP ONAY VERİLİYOR

Kurul olarak halka arz başvurularını titizlikle inceleyip karara bağladıklarının altını çizen Gönül, şirketlerin halka açıldıklarında yani borsaya kote edildiklerinde şirketlerin payları Borsanın Yıldız Pazar, Ana Pazar, Alt Pazar veya Nitelikli Yatırımcı İşlem Pazarı'nda işlem görebileceğini hatırlatarak halka arz süreciyle ilgili şu bilgileri verdi: "Bu pazarlarda işlem görebilecek şirketlerin, karlılığı, halka arz edilecek paylarının nominal değerinin sermayeye oranının belli bir oranı aşması, halka arz edilecek payların piyasa değerinin belli bir tutarı aşması, bağımsız denetimden geçmiş en son finansal tablolardaki özsermaye/sermaye oranının 1’den büyük olması gibi belli kriterleri sağlaması gerekmektedir. Kurulumuza gelen şirketlerin bu kriterleri sağlaması ön şartlardan bir kısmıdır. Tüm bu kriterleri sağlayan başvurular, incelenmek üzere kabul edilir. Sonrasında şirketin gerçek durumu ile Kurula sunduğu bilgi ve belgeler arasında uyumsuzluk varsa veya şirketin mevzuata aykırı herhangi bir durumu bulunuyorsa başvuru reddedilir. Bunun dışında yukarıda belirtilen kriterleri sağlayan ve sonrasındaki incelemede de herhangi bir uyumsuzluğu bulunmayan şirketlerin izahnamesi onaylanır."

SPK FİYAT GARANTÖRÜ DEĞİLDİR

SPK'nın piyasa fiyatlamalarına karışmadığının önemle vurgulayan Gönül, şu halka arzlara ilişkin şu noktalara dikkat çekti. "İlk halka arzda tavan tavan gider umuduyla borsaya gelen yatırımcı var. Ne biz ne de başka birisi böyle bir garanti veremez. Fiyatlar arz/talep dengesiyle oluşur. İlk halka arzlara yoğun talep gelmesi nedeniyle fiyatlar çok yüksek düzeyde oluşabilir. Ancak bu yoğun talep bir noktada kesildiğinde fiyatlarda dengelenme olacağının da unutulmaması gerekir."

Yatırımcılara “Bir şirket halka arz ediliyor. Yatırımcı gerçekten şirketi bildiği için mi alıyor? İzahnameye bakıyor mu? Tavan olacak diye mi alıyor” sorularına soran Gönül, bu soruları kendisi şöyle yanıtladı: Belki de büyük bir kısmı tavan olacak diye alıyor. Yatırımcılarımızı tekrar uyarmak isterim. Orta ve uzun vadeli yatırım yapın, şirketlerin finansal tablolarını inceleyin, gerekiyorsa profesyonel destek alın. Söylenti, duyum ve tüyo ile işlem yapmayın. Özellikle ilk halka arzlarda SPK tarafından onaylanan izahnameleri, finansal tablo ve raporları detaylı inceleyin. Çünkü izahnamede, şirketin gerek mevcut durumu gerekse muhtemel riskleri hakkında detaylı bilgiler yer almaktadır. Yatırım kararları tüm bu bilgi ve belgelerin incelenmesi neticesinde tasarruf sahibinin risk algısına göre verilmelidir."

"FİYATA MÜDAHELE FARKLI SONUÇLAR DOĞURUR"

Gönül, şirket sahiplerinin hisse fiyatı hakkında konuşmasını doğru bulmadığını söyleyerek "Şirket sahibi hissesinin düşük ya da yüksek olduğunu düşünüyorsa mevzuat çerçevesinde gereğini yapar. Üst Kurul olarak SPK, aracı kurumlar, portföy yönetim şirketleri, şirket sahipleri, yatırımcılar hepimiz sermaye piyasalarını daha ileriye taşımak için çalışmalıyız. Herkes, aynı gemide olduğunu unutmamalı. Yapılacak her yanlış hareket gemiye zarar verir. SPK olarak yanlış yapana asla müsaade etmeyiz. Kurul olarak şirketin borsadaki fiyatına asla karışmayız. Fiyat, serbest piyasa şartlarında oluşur. Ancak borsa fiyatının oluşmasında kanunumuza göre suç sayılan bir eylemin tespiti durumunda gereğini yaparız. Halka arz sonrası olağanüstü fiyat hareketleri varsa inceleriz. Piyasaya fiyat noktasında müdahale etmemiz farklı sonuçlar doğurur. Bunu da istemeyiz. İlk halka arzda fiyat tespit raporu en son sunulur. İlk halka arz başvurusundan izahname onaylanana kadar geçen süre göz önüne alındığında fiyat tespit raporu, ülkenin ve piyasanın ekonomik durumu dikkate alınarak en güncel haliyle Kurula sunulur" şeklinde konuştu.

"SOSYAL MEDYA MANİPÜLASYONUNU BİTİRECEĞİZ"

Gönül son yıllarda sosyal medyadan yapılan manipülasyonlardan rahatsızlığını "Bu işi çözmek zorundayız. Mutlaka çözeceğiz' diyerek dile getirirken konuyla ilgili şunları kaydetti: "Yapılan gözetim ve denetim faaliyetleri neticesinde, sosyal medya mecraları, oluşturulan üyelik bazlı gruplar ve sohbet odaları üzerinden hisse pazarlandığını biz de tespit ediyoruz. 2023 yılında piyasa bozucu eylemlere yönelik incelemelerimiz neticesinde 66 gerçek ve 10 tüzel kişiye, toplamda 171 milyon lira idari para cezası verdik. Ayrıca piyasa dolandırıcılığı suçu kapsamında da 9 gerçek kişi hakkında suç duyurusunda bulunulmuştur. 147 gerçek kişi hakkında ise geçici işlem yasağı tedbiri uygulanmıştır. Piyasayı bozmaya yönelik eylemlerin önüne geçilmesi ve cezai işlemlerin uygulanması için çalışmalarımız kararlılıkla sürmektedir."

SOSYAL MEDYAYA GÜVENMEYİN DİKKATE ALMAYIN

Gönül, "Şunu özellikle belirtmeliyim: Sosyal medya mecralarında gruplar kurarak yatırımcıları yönlendiren şahısların, grup içerisinde hisselere oluşturdukları talep sayesinde sahip oldukları hisseleri satarak menfaat temin ettiklerini de tespit ettik. Gruplar içerisinde yatırımcıları yönlendirenlerin “al” yönünde verdiği tavsiye ile eş anlı olarak kendilerinin veya ilişkili olduğu kişilerin, sahip olduğu hisseleri yüksek fiyattan satarak menfaat elde ettiği, böylelikle yatırımcıları zarara uğrattığını da gördük. O nedenle sosyal medyada bu ve benzeri paylaşım yapanlara güvenmeyin, itibar etmeyin, onları dikkate almayın. Eğer borsayı bilmiyorsanız, profesyonel kurumlara danışın, onlar sizi yönlendirsin. Kısa vadede işlem yapıyorsanız da kredi çekip borsaya kesinlikle girmeyin" diye konuştu.

YÜKSELİŞTE ENFLASYON ETKİLİ

Enflasyonist dönemlerde borsalara yoğun talep olduğunu hatırlatan Gönül, hem borsanın reel getiri sunması hem de yatırımcı tercihlerinin değişmesinin borsaya talebi artırdığını söyledi. Bu nedenle sadece halka arzların borsadaki rekorları tetiklediğinin söylenemeyeceğini kaydeden Gönül, yeni halka arzların yeni yatırımcıları da çektiğinin reddedilemeyeceğini belirterek şu bilgileri verdi: "2021 yılı sermaye piyasaları açısından rekor yılı olmuştu. 2021 yılında 52 şirket halka arz edilirken, bu şirketler piyasadan 21,6 milyar lira fon sağladı. 2022 yılında ise 44 şirketin ilk halka arz izahnamesi onaylandı. Söz konusu şirketler 23,1 milyar lira kaynak temin etti. Bu yılın eylül sonu itibarıyla da 34 şirketin ilk halka arz izahnamesi onaylandı. 33 şirket borsada işlem görmeye başladı, 1 şirketin süreci devam etmektedir. Bu şirketlerin piyasadan temin ettiği tutar 47 milyar lirayı aştı. Halka arz edilen şirket tarafındaki gelişim yatırımcı sayısında da rekorları beraberinde getirdi. Pay piyasasındaki yatırımcı sayısı da 2021 ve 2022 yıl sonlarında sırasıyla 2,4 milyon ve 3,8 milyon oldu. 2023 Eylül sonu itibarıyla pay piyasasındaki yatırımcı sayısı 7,8 milyona yükseldi."

TOPRAKTAN HİSSE ALACAK

Gönül önümüzdeki dönem yatırımcıların adeta topraktan girip ev alan vatandaşlar gibi topraktan katılacağı gayrimenkul sertifikası projeleri olduğu müjdesini de verdi. Gönül konuyla ilgili olarak "Geçmiş yıllarda uygulanmıştı ancak istenilen düzeyde teveccüh görmemişti. Şimdi hem belediyeler hem kamu kurumlarımız hem de özel sektörle birlikte daha güçlü bir şekilde bu projeye destek vereceğiz. Kentsel dönüşüm ve afet yönetimine ciddi finansman sağlayacak, bireysel ve kurumsal yatırımcıların da tasarruflarını değerlendirebileceği bir enstrüman üzerine çalışıyoruz. Ayrıca Gayrimenkul Proje Fonu çalışmamız da var. Gayrimenkul Yatırım Fonu’ndan farklı olarak bu fonlara gayrimenkul geliştirme imkanı da sağlayacağız" diye konuştu.

Son günlerde borçlanma araçları ihraçlarında görülen artışa ilişkin Gönül, "Şirketlerimiz tahvil piyasasına aşina. Bu piyasayı iyi biliyorlar. Geçmiş dönemde buradan finansman sağladılar. Hem şirketlerin bu piyasayı tanımaları hem de ihtiyaçları sebebiyle son dönemde bir artış olduğu doğru. Bir özendirme ya da yönlendirme yok. İlk defa tahvil ihracına gelen şirketlere karşı çok titiziz. Detaylı incelemelerimizi yapıyoruz, dikkatli davranıyoruz" dedi.