Son dakika... Dev proje TANAP açıldı ve gaz akışı başladı

TANAP, Türkiye-Gürcistan sınırında Ardahan´ın Posof ilçesi Türkgözü köyünden başlayarak Ardahan, Kars, Erzurum, Erzincan, Bayburt, Gümüşhane, Giresun, Sivas, Yozgat, Kırşehir, Kırıkkale, Ankara, Eskişehir, Bilecik, Kütahya, Bursa, Balıkesir, Çanakkale, Tekirdağ, Edirne olmak üzere 20 ilden geçecek ve Yunanistan sınırında Edirne´nin İpsala ilçesinde son bulacak. Türkiye´de bugüne kadar yapılan en büyük çap ve uzunluğa sahip boru hattı olan proje ile Azerbaycan´ın Hazar Denizi´ndeki Şah Deniz 2 Gaz Sahası ve Hazar Denizi´nin güneyindeki diğer sahalarda üretilen doğalgazın Türkiye ve Avrupa´ya taşınması hedefleniyor. Proje kapsamında biri Eskişehir, diğeri Trakya´da ulusal doğalgaz iletim şebekesine bağlantı için iki çıkış noktası yer alacak.

Avrupa´ya gaz dağıtımının 2020´nin ilk çeyreğinde başlaması ve yıllara göre artması öngörülüyor. İlk aşamada 16 milyar metreküp taşıma kapasitesi oluşacak. İlk olarak 10 milyar metreküp doğalgazın Avrupa´ya, 6 milyar metreküp doğalgazın da Türkiye içinde dağıtımı planlanıyor. Taşıma kapasitesinin 2023´te 24 milyar metreküp, 2026´da 31 milyar metreküpe çıkarılması hedefleniyor.

TANAP, 19 kilometresi Marmara Denizi geçişi olmak üzere bin 850 kilometre ana hat ile yer üstü tesislerden oluşuyor. Hat kapsamında 7 kompresör istasyonu, 4 ölçüm istasyonu, 11 pig istasyonu, 49 blok vana istasyonu ve Türkiye´deki ulusal doğalgaz şebekesini beslemek üzere 2 adet gaz çıkış istasyonu bulunuyor. TANAP´ın temel atma töreni, Erdoğan ve Aliyev´in katılımıyla 10 Eylül 2015 tarihinde gerçekleştirilmişti.

Törende yapılan konuşmalar şöyle:

Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan:

Bugün bölgemiz ve ülkelerimiz için tarihi bir adım atıyoruz. Güney gaz koridorunun bel kemiği olan enerjinin ipek yolu olarak tanımladığımız TANAP’ın açılışını gerçekleştiriyoruz.

TANAP aynı zamanda çok taraflı bir işbirliğinin nişanesidir. Çatışma değil işbirliğinin ete kemiğe bürünmüş hali. TANAP ile Hazar gazı ilk kez Avrupa'ya ulaşmış oluyor. Daha önce bu amaçla bir dizi dev projeyi hayata geçirmiştik.

İşbirliğimiz enerji ile sınırlı kalmadı. Ulaştırma anlamında Bakü-Tiflis-Kars açılışını da değerli kardeşimle beraber gerçekleştirdik. Londra'dan Çin'e kesintisiz demiryolu bağlantısını gerçekleştirdik.

TARİHİ BİR ADIM ATTIK

Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan da konuşmasında, 'Enerjinin İpek Yolu' olarak adlandırılan TANAP ile tarihi bir adım attıklarını söyledi. Erdoğan, "Bu projenin gerçekleşmesi her şeyden önce Türkye ve Azerbaycan arasındaki karşılıklı güvene dayalı ilişkiler sayesinde mümkün olmuştur. TANAP, aynı zamanda çok taraflı işbirliğin nişanesididir. Enerjiyi çatışma değil, işbirliği zemini olarak gören anlayışımız TANAP sayesinde ete, kemiğe bürünmüştür. TANAP ile Hazar gazı ilk kez Avrupa´ya ulaşmış oluyor" dedi.

'ORTAK VİZYONUMUZUN MEYVESİ'

Hazar havzasındaki geniş enerji kaynaklarının Avrupa´ya taşınması firkinin yeni olmadığını ifade eden Erdoğan, şöyle konuştu:

"Daha önce bu amaçla bir dizi dev projeyi hayata geçirmiştik. Bu yola Bakü-Tifli-Ceyhan petrol boru hattının inşasıyla başladık. Asrın projesi olarak adlandırılan Bakü-Tiflis-Ceyhan hattı daha sonraki çalışmaların da öncüsü oldu. Azerbaycan ve Gürcistan ile stratejik yol arkadaşlığımız, ülkemize ilk kez Azeri gazını getiren Bakü-Tiflis-Erzurum doğalgaz boru hattı projesiyle devam etti. İşbirliğimiz enreji ile sınırlı kalmadı. Son olarak ulaştırma alanında stratejik öneme haiz Bakü-Tiflis-Kars demiryolu projesinin açılışını da gerçekleştirdik. Böylece Londra´dan Çin´e kesintisiz demiryolu bağlantısı kurmayı başardık. TANAP, ortak vizyonumuzun en son meyvesidir. Enerji piyalasalarında yaşanan değişime ve ihtiyaca cevap veren TANAP, aynı zamanda önümüzdeki yıllarda devreye alacağımız yeni projelerin de müjdesi niteliğindedir."

İLK GAZ TESLİMATI HAZİRAN 2019

Cumhurbaşkanı Erdoğan, 56 inçlik boru çapı ve bin 850 kilometrelik uzunluğuyla TANAP´ın Türkiye, Ortadoğu ve Avrupa´nın en uzun doğalgaz boru hattı olduğunu vurgulayarak şöyle devam etti:

"TANAP, 20 il, 67 ilçe ve Çanakkale Boğazı´nı geçen bir güzergaha sahiptir. Bu projenin başlangıç kapasitesi yıllık 16 milyar metreküp doğalgazdır. Bunun 6 milyar metreküpü Türkiye´ye, 10 milyar metreküpü ise Avrupa´ya taşınıyor. Talebe bağlı olarak bu kapasiteyi önce 22 milyar metreküpe, akabinde ilave yatırımlarla 31 milyar metreküpe çıkarmayı hedefliyoruz. Yunanistan sınırına ilk gaz teslimatını ise Haziran 2019´da gerçekleştirmeyi hedefliyoruz. TANAP sadece arz güvenliği açısından değil, Hazar bölgesinden Avrupa´ya kadar tüm rota üzerindeki ülkelerin refah ve istihdamına da katkı verecektir. Bunun meyvelerini daha yatırım aşamasında almaya başladık. Yatırım döneminde boru hattı güzergahında 20 ilde yaklaşık 10 bin kişiye doğrudan ve dolaylı istihdam oluşturduk. Bu illerde başta KOBİ'ler olmak üzere çok sayıda müesseseye yeni iş imkanı sağladık. Ayrıca TANAP ile Türkiye, transit bir ülke olmaktan çıkıp üreticiden nihai tüketiciye uzanan değer zincirinin her aşamasında rol oynayan kritik bir konuma geldi. Ülkemiz bölgesel enerji hatlarının merkezi vizyonuna TANAP ile bir adım daha yaklaştı."

'SİYASİ VE EKONOMİK İSTİKRARIN ÜRÜNÜ'

TANAP´ın, siyasi irade yanında ekonomik istikrarın da ürünü olduğunu vurgulayan Erdoğan, şöyle konuştu:

"TANAP gibi büyük bir uluslararası alt yapı projesinin kısa sürede hayata geçmesinde Türkiye´nin son 16 yılda sağladığı siyasi ve ekonomik istikrarın çok önemli rolü var. Ülkemiz; bölgesindeki tüm sıkıntılara, çatışmalara, terör olaylarına, hatta FETÖ ihanet çetesinin kanlı darbe girişimine rağmen 16 yıldır istikrarını korumayı başarmıştır. Bu süreçte Türkiye; ulaşım, ticaret, yatırım, enerji gibi çok farklı alanlarda pek çok önemli projeyi de gerçeğe dönüştürmüştür. Özellikle enerji alanında arz güvenliğimizi sağlamak ve kendi enerji kaynaklarımızı en verimli şekilde kullanmak için ciddi yatırımlar yaptık. Milli enerji ve maden politikamızı oluşturarak arz güvenliği yerlileştirme ve öngörülebilir piyasa koşularıyla ülkemizin yatırımlar için güvenli bir liman ve istikrar adası olduğunu gösterdik. Arz güvenliği için, alt yapı güçlendirme projeleri yanında; doğalgaz ve petrol aramada da yeni bir dönemi başlattık. Yerli ve milli ilk sondaj gemimiz olan Fatih´i, Akdeniz´e uğurladık. Son 16 yılda elektrik enerjisi kurulu gücümüzü 31 bin 845 megavattan 81 bin megavata yükselttik. Yenilebilir enerji kaynakları kurulu gücümüzü 12 bin 305 megavattan 40 bin 838 megavata getirdik. Rüzgar, jeotermal ve güneş enerjisi önemli elektrik kaynakları haline geldi. Yeni bir enerji kaynağı olarak nükleer enerjiyi de sepetimize dahil edeceğiz. Akkuyu ve Sinop nükleer enerji santrali projelerini önümüzdeki yıllarda etap etap devreye alacağız."

AVUSTURYA BAŞBAKANINA TEPKİ

Cumhurbaşkanı Erdoğan, Avusturya´daki bazı camileri kapatma kararı alan Avusturya Başbakanı Sebastian Kurz´a da tepki göstererek şunları söyledi:

"Bizler enerji gibi tarih boyunca rekabetin, gerilimin merkezi olmuş meseleyi işbirliği alanına çevirirken, Avrupa´da din, inanç ve ibadet hürriyetinin yeni bir çatışma alanına dönüştürülmeye çalışıldığını görüyoruz. Avrupa ülkelerinde son yıllarda artan ırkçı, yabancı karşıtı ve İslam düşmanı akımlar maalesef giderek sosyal ve politik hayatı daha çok zehirliyor. Kısa vadeli çıkarlar uğruna kimi Avrupalı siyasetçiler de adeta yangına körükle gidiyor. 6 milyonu aşkın vatandaşı Avrupa ülkelerinde yaşayan bir ülke olarak bu kötü gidişattan son derece rahatsızız. Müslümanları hedef göstermenin, yabancı düşmanlığını kışkırtmanın, ibadethanelerin kapısına kilit vurmanın hiç kimseye faydası yoktur. Gerilim politikalarından siyasi rant devşirmeye çalışmak basitliktir, basiretsizliktir, ateşle oynamaktır. 2. Dünya Savaşında museviler, romanlar ve sintilerin çektiği acılar, yaşadıkları katliam ve işkenceler bu tür sorumsuz politikaların ne gibi utanç sahnelerine sebep olabileceğini açıkça göstermiştir. Avrupa´daki toy siyasetçiler; insanların sinir uçlarına dokunan manevralar yapmadan önce kendi tarihlerindeki derse baksınlar ve oradan da ders alsınlar. Aşırılıkla mücadele; meşru, legal yapıların kapısına kilit vurmakla olmaz. Terörle mücadele; müslümanların inanç ve ibadet hürriyetlerini kısıtlayarak da olmaz. Bu tür provokatif adımlar sadece DEAŞ gibi, El-Kaide gibi terör örgütlerine yeni istismar alanları sunar. Terör örgütü PKK´nın Avrupa başkentlerinde cirit attığı, her yıl milyonlarca euro haraç topladığı bir manzarada cami ve mescitleri terör yuvası gibi göstermek bir akıl tutulmasıdır. Türkiye olarak Avusturya hükümetinin yanlışta ısrar etmek yerine bir an önce aklı selime dönmesinde fayda görüyoruz. Vatandaşlarımızın hak, hukuk ve menfaatlerinin korunması hususunda hiçbir müsamahamızın olmadığını da bilinmesini istiyoruz."hedef göstermenin, yabancı düşmanlığını kışkırtmanın, ibadethanelerin kapısına kilit vurmanın hiç kimseye faydası yoktur. Gerilim politikalarından siyasi rant devşirmeye çalışmak basitliktik, basiretsizlik, ateşle oynamaktır."

Cumhurbaşkanı Erdoğan: "Yabancı karşıtı ve İslam düşmanı akımlar maalesef giderek sosyal ve politik hayatı daha çok zehirliyor. Kısa vadeli çıkarlar uğruna kimi Avrupalı siyasetçiler de adeta yangına körükle gidiyor. 6 milyonu aşkın vatandaşı Avrupa devletlerinde yaşayan bir ülke olarak bu kötü gidişattan son derece rahatsızız."

Cumhurbaşkanı Erdoğan: "Avrupa'daki toy siyasetçiler, insanların sinir uçlarına dokunan manevralar yapmadan önce kendi tarihlerine bir baksınlar ve oradan da bir ders alsınlar."

Ukrayna Cumhurbaşkanı Petro Poroşenko:

Ukrayna'nın Türkiye yanında yer aldığına sık sık vurgu yapan Poroşenko, tarihi güne şahitlik ettiği için mutlu olduğunu belirtti. Hattın önemli kısmının Türkiye'den geçtiğini ve önemli kısmının tamamlandığını belirten Petro Poroşenko, "Ben burada olmaktan dolayı mutluyum. Tarihi bir olayı yerinde görme fırsatı bana da tanındı. TANAP Doğalgaz Hattı açılışı çok uzun süredir devam etmekte olan Türkiye Cumhuriyeti'nin Trans Atlantik Bölgesi'ndeki yerini gözler önüne sermekterdir. Bu konuda bağımlılık artık sona ermektedir. Türkiye ve Azerbaycan kararlığıyla Güney Gaz Koridorunun önemli kolu tamamlanmıştır. Bölgenin tamamı önemli bir güvenliğe sahip olmaktadır. Çünkü gördüğümüz gibi Rusya tarafından bölgedeki enerji sömürüldü. Bunlar başarılı olamadı ve bu doğalgaz hattı bunun göstergesidir" dedi. Mevkidaşı Recep Tayyip Erdoğan'a teşekkür ederek sözlerine son veren Poroşenko, "Avrupa'nın da enerji güvenliği için proje önemli. Gaz kaynaklarının çeşitlendirilmesi ve güvenirliği için önemli. Ukrayna'ya gidecek hatların çeşitlendirmesi için bu hat önemli. Bunun için Erdoğan'a ve Aliyev'e teşekkür ederim. Aynı zamanda Türkiye'nin ve Recep Tayyip Erdoğan'ın liderliği konusunda teşekkür ediyorum. Bu hat Avrupa'nın refahına büyük katkı sağlamaktadır. Ukrayna bu projeye sonuna kadar desteğini veriyor. TANAP'tan doğalgaz elde edebilmek için çalışmalar yapacağız. Bu adımları her zaman destekledik. Ülkemiz bunu rekabetçi çerçevede kullanmaya devam edecektir. Yakın gelecekte çok geniş imkanlara kavuşacağımızı düşünüyorum. Hazar Denizi'nden elde edilecek enerjini sadece Ukrayna'ya değil, tüm bölgeye aktarılmalıdır" diye konuştu.

Sırbistan Cumhurbaşkanı Alexandar Vuçiç:

Sayın Cumhurbaşkanı Erdoğan'ın beni davet etmesinden dolayı teşekkür ediyorum. Öncelikle tebriklerimi ileterek sözlerime başlamak istiyorum.

Bu başarılı projeyi gerçekleştiren, bu konuda vizyona sahip olan liderlere teşekkür etmek istiyorum. Türkiye'de bulunmaktan menuniyet duyuyorum.

Başarılı ve Sırbistan arasında önemli bir işbirliği. Karşılıklı güven içinde bu işbirliğinin devam edeceğine inanıyorum. Bu tören özellikle doğalgaz koridorunu oluşturması açısından TANAP'ın önemli bir proje olduğunu ortaya çıkarıyor

Doğalgaz boru hattının oluşturulması ile ilgili iki önemli hususu belirtmek istiyorum. Öncelikle Güneydoğu Avrupa'da çok önemli bir adım atmış oluyoruz. Aynı zamanda bu proje Avrupa'nın bu kısmının enerji bağlantısını da garanti altına alacaktır.

Bütün bunlar bizim işbirliğimizi destekleyecektir. Sırbistan bu konudaki projelere katılmaya büyük istek duyan bir ülke. Bölgenin tüm ülkeleri açısından TANAP çok büyük bir katkıda bulunacak.

Burada bulunmamın sebebi, öncelikle sayın Cumhurbaşkanı Erdoğan'ın beni davet etmesi. Kendisini ve sayın Aliyev'i tebrik ediyorum.

Kuzey Kıbrıs Türk Cumhuriyeti Cumhurbaşkanı Mustafa Akıncı:

Açılışta Azerbaycan Cumhurbaşkanı İlham Aliyev'in ardından konuşan KKTC Cumhurbaşkanı Mustafa Akıncı, "Türkiye ve Azerbaycan'ın kardeşliğinden Aliyev bahsetti. Ben de bir kardeşiniz daha var diyorum. O da KKTC. Bu kardeşiniz Türkiye ve Azerbaycan'da bir acı olursa, oradaki kardeşleriniz yüreklerinde hisseder. Bir sevinç olursa, kardeşleriniz de sevinir. Bu güzel olayda kardeşiniz olarak yanınızda yer almaktan mutluluk duyuyoruz. Hazar Denizi'ndeki kaynakların en uygun şekilde taşınarak Avrupa'ya aktarılması, bölgede güven ortamına da katkı sağlayacaktır. Bu projelere ihtiyaçlarımız vardır. Doğal kaynakları çatışma ortamlarına yer bırakmadan herkesin kazanacağı projeler ile yaklaşmak gerekmektedir. Orta Doğu Bölgesi'nin enerji kaynakları yüzünden başı beladan kurtulmuyor. Doğu Akdeniz'de bulunan kaynaklardan dolayı da gergin ortam meydana gelmektedir. Halbuki Akdeniz'de de ortak akılla kaynakların değerlendirilmesi mantıklıdır. Bugün TANAP'ı ortaya getiren bileşimlerin herkese ilham vermesi en büyük temennimizdir" dedi.

Azerbeycan Cumhurbaşkanı İlham Aliyev:

Seyitgazi ilçesi Aksaklı Mahallesinde bulunan TANAP Tesislerinde gerçekleşen açılışa katılarak burada bir konuşma gerçekleştiren Azebaycan Cumhurbaşkanı İlham Aliyev, “Türkiye’de yeniden olmaktan dolayı mutluyum. Erdoğan’ı yorulmaz faaliyetleri neticesinde Türkiye dünya çapında büyük güce cevirdi. Biz Azerbaycan olarak buna seviniyoruz. Biz uzun yılladır bu birliği destekledik. Bu kadar birbirini destekleyen ülkeler çok yok. Bölgemiz için, Avrasya için önemli bir faktördür. TANAP Türkiye Azerbaycan’ın zaferidir. Bugün bir 21. Yüz yılın enerji tarihini birlikte yazıyoruz. Bu tarih iş birliği tarihidir. Enerji projelerimiz bölgemize istikrar getiriyor. TANAP gibi projenin hayata geçirilmesi, liderlerin bilge güçlü iradesiyle olmuştur. Bu hayata geçirdiğimiz ilk proje değil. Kars Demiryolu açılışını da birlikte yapmıştık. Bütün bu açılış merasiminde aziz kardeşim Recep Tayyip Erdoğan vardı, bugün de var. Bunun arkasında düşünülmüş siyaset, güçlü irade ve bizim kardeşliğimize dayanır. Türkiye ve Azerbaycan karar verip yeni bir proje öne sürelim dedik ve adını da birlikte koyduk. 2012 de İstanbul’da birlikte imzaladık. O gün o imzalama merasiminde bugünü görme arzusunu yaşamıştık Allah bize bunu yaşattı. Bugün TANAP’ın açılması komşu ve dost ülkeler için de güzel imkanlar oluşturdu. Bu proje, bir çok ülkeyi birleştiriyor. Bugün tarihi bir gündür. Bu günün yaşanması güçlü siyasi irade ile sağlandı. Türkiye Azerbaycan kardeşliği olmasaydı bu proje kağıt üzerinde kalabilirdi” dedi.

Açılış töreninde ilk sözü alan Enerji ve Tabii Kaynaklar Bakanı Berat Albayrak, şunları söyledi:

Törende konuşan Enerji ve Tabii Kaynaklar Bakanı Berat Albayrak, 100 yılın projesi olarak nitelendirdiği TANAP´ın, Türkiye ve Azerbaycan´ın izlediği aktif enerji politikalarının bir yansıması olduğunu kaydetti. Projenin, aynı zamanda kardeşliğe yapılan yatırım olduğunu vurgulayan Albayrak, şöyle dedi:

"Bu proje iki devlet, bir millet ülküsünün sınırları aşarak yeni coğrafyalara, yeni kıtalara, yeni insanlara ulaşmasıdır. İki ülke arasındaki hakiki dostluğun ve muhabbetin geleceğe bırakacağı en büyük mirastır. Enerjinin ipek yolu, Türkiye´nin ve ulaştığı bütün ülkelerin enerji arz güveliğine çok büyük katkılar sağlayacaktır. Türkiye´nin enerjideki anahtar ülke konumunu pekiştirecektir. `Avrupa´nın arz güvenliği Türkiye´den başlar´ tezimizin en önemli göstergesi olacaktır. Bu proje, Azerbaycan´ın tedarikçi ülke pozisyonuna çok büyük güç katacaktır; yeni pazarlara açılmasını sağlayacaktır. Avrupa´nın kaynak ülke ve güzergah çeşitliliğini daha da artıracaktır. Kazan kazan ilkesiyle projedeki bütün tarafların bölgesel ve küresel huzurun, istikrarın kazanacağı dünyadaki ender projelerden biri olacaktır. TANAP, başka ülkelerin de katılımıyla gelişmeye ve büyümeye açık bir proje olacaktır. Türkiye ve Azerbaycan´ın yaktığı ateş, yıllar içinde büyüyerek farklı medeniyetler arasındaki bağı da kuvvetlendirecektir. Biz herkes için enerji diyoruz. Enerjide barış için paylaş diyoruz."

TÜRKİYE ÜZERİNDEN AVRUPA'YA DOĞALGAZ HATTI

Bugün açılışı yapılan dev proje ile Azerbaycan’ın Hazar Denizi’ndeki Şah Deniz 2 Gaz Sahası ve Hazar Denizi’nin güneyindeki diğer sahalarda üretilen doğalgazın öncelikle Türkiye’ye aktarılması planlanıyor.

Türkiye üzerinden Avrupa’ya taşınacak doğalgaz hattı 20 ilden geçecek. Türkiye-Gürcistan sınırında Ardahan Posof Türkgözü köyünden başlayacak TANAP; Ardahan, Kars, Erzurum, Erzincan, Bayburt, Gümüşhane, Giresun, Sivas, Yozgat, Kırşehir, Kırıkkale, Ankara, Eskişehir, Bilecik, Kütahya, Bursa, Balıkesir, Çanakkale, Tekirdağ ve Edirne olmak üzere 20 ilden geçecek.

SON DURAK YUNANİSTAN

TANAP'ın son durağı ve Yunanistan sınırında bulunan Edirne’nin İpsala ilçesi olacak. Bu noktadan sonra TANAP, Avrupa ülkelerine doğalgaz aktaracak olan TAP Doğal Gaz Boru Hattı’na bağlanacak. Proje kapsamında Türkiye sınırları içerisinde biri Eskişehir ve diğeri Trakya’da olmak üzere, ulusal doğal gaz iletim şebekesine bağlantı için iki çıkış noktası yer alacak. TANAP Doğal Gaz Boru Hattı sistemi; 19 kilometresi Marmara Denizi geçişi olmak üzere toplam bin 850 kilometrelik ana hat ile Türkiye içerisindeki çıkış noktalarına olan bağlantı hatlarının işletmesinde kullanılmak üzere; 7 adet kompresör istasyonu, 4 adet ölçüm istasyonu, 11 adet pig istasyonu, 49 adet blok vana istasyonu ve Türkiye’deki ulusal doğal gaz şebekesini beslemek üzere 2 adet gaz çıkış istasyonu yer alacak.

Yıllık toplam kapasitesi 16 milyar metreküp olacak TANAP, 6 milyar metreküp doğalgazı Türkiye'ye, 10 milyar metreküp doğalgazı ise Avrupa'ya taşıyacak. Şimdiye kadar projede 175 milyon kilometre yol kat edilirken, 131 bin adet 13 metre uzunluğunda boru kaynatıldı. Kullanılan boruların yüzde 80'i Türkiye'de 6 farklı firma tarafından projeye kazandırılırken, kalan yüzde 20'lik kısım Çin'den ithal edildi.