Seni tanıyoruz Tamsin! Fact Tiyatro'nun uğuru ve sınavı: Sipariş Listesi
Fact Tiyatro, henüz sahnedeki birinci yılını bile doldurmadı ama ilk oyunu Sipariş Listesi'ni 25. Yapı Kredi Afife Tiyatro Ödülleri listesine soktu. Sipariş Listesi, hayatın herkese pek de adaletli olmadığını fark ettiğimiz o ilk zamanlara, pek çok insanın yaşamın sorumluluklarını üstlenirken savrulup giden hayallerine uzaktan bakmamızı sağlıyor.
25. Yapı Kredi Afife Tiyatro Ödülleri adayları için düzenlenen basın toplantısında en merak ettiğim kategorilerden biri de Yılın En Başarılı Genç Kuşak Sanatçısı kategorisiydi. Fact Tiyatro’nun Sipariş Listesi oyunuyla Dilara Vural’ın adaylığını görünce şaşırdığımı söyleyemem çünkü Sipariş Listesi 2023 yılında özellikle oyunculuklarıyla göz dolduran bağımsız oyunlardan biriydi.
Video Editörü arkadaşım Nihat Ünal ile 2023 Mart ayında seyirciyle buluşan Sipariş Listesi oyununu konuşmak için Pax Sahne’nin yolunu tuttuk ve Fact Tiyatro ekibinden Ali Haydar Çataltepe, Dilara Vural, Veysel Fezail, Burakhan Yılmaz ile buluştuk.
Fact Tiyatro, İstanbul Üniversitesi Devlet Konservatuarı Tiyatro bölümünden Ali Haydar Çataltepe Genel Sanat Yönetmenliğinde, Dilara Vural'ın da katkısıyla kurulmuş ancak görünenin ardında tiyatro içinde sürekli çalışan ve üreten 8 kişilik genç bir ekip var.
Pandeminin her şeyi kısıtladığı zorlu günleri geride bıraktıktan sonra tiyatro sahnelerinde yeni ve genç ekipler görmeye tiyatro seyircisi artık alışmaya başladı. Kendi oyunlarını oynamak isteyen, inandığı tiyatroyu yapmak isteyen ekipler büyük bir cesaretle bir kumpanya kurup soluğu sahnede alıyor. Fact Tiyatro da bu ekiplerden biri.
"Bazı tiyatrolar Instagram'daki takipçi sayısına bakarak oyuncu alıyor!"
Ali Haydar Çataltepe, biraz da sitem ederek, "Özel tiyatroların açtığı auditionlara girip yerinize ünlü birinin alınmasından yoruluyorsunuz. Bence yeni mezun herkesin ortak kaderi bu... Bazı tiyatrolar Instagram'daki takipçi sayısına bakarak oyuncu alıyor! Kendi tiyatromuzu kurmaya mecburduk" diyerek açıklık getiriyor bu konuya.
Veysel Fezail bu duruma biraz da pandeminin yol açtığını düşünüyor: Pandemi dönemi de biraz bunan neden oldu. Şansını denemek isteyenler beklemek zorunda kaldı. Şimdi açılan her auditiona çok fazla başvuru oluyor.
Kurulan yeni ekipler bazı problemleri büyüterek yeniden gündeme getiriyor: Bu kadar oyun hangi sahnelerde seyirciyle buluşacak? Son yıllarda kurulan yeni ekipleri açılan yeni sahneler izledi, evet ancak yine de var olan oyunlara yetecek kadar çok değil... Tiyatroların başlıca derdi "parasızlık" olmaya devam ediyor bu yüzden.
"Bilet satıyoruz, artık yavaş yavaş sold out olmaya da başladık ama hâlâ borcumuz var"
Burakhan Yılmaz, yeni sahnelerde yer bulmakta zorlanmalarını bir yerde anladıklarını söylüyor: Zaten her şeye borçla başlıyoruz bir de kendimizi göstermek için sahne bulmakla uğraşmamız gerekiyor. Onlar da haklı, sonuçta oralar bir yerde ticarethane. Seyircisi olan oyunlara yer vermek istiyorlar. Biz bu riski alarak yola çıktık. Bilet satıyoruz, artık yavaş yavaş sold out olmaya da başladık ama hâlâ borcumuz var!
Ali Haydar Çataltepe, İngiltere’de bulunduğu yıllarda haberdar olduğu Sipariş Listesi oyununa daha oradayken karar vermiş. Sipariş Listesi ya da orijinal ismiyle “Wish List” başından beri şanslı bir oyunmuş.
Tamsin ve Dean'ın hikâyesi hepimize tanıdık gelecek
Sipariş Listesi, Tamsin ve Dean adlı iki kardeşin hayatını merkeze alıyor. İleri derece Obsesif Kompulsif Bozukluk (OKB) hastalığıyla yaşamaya çalışan Dean için hükümetin ödediği sosyal yardımlar kesilince ablası Tamsin’ın kendini günde 10 saat çalıştığı bir online alışveriş sitesi deposunda bulmasıyla başlıyor. Oyun boyunca Tamsin’ın hem Dean’a iyi gelmeye, hem hayatta kalmaya hem de hayallerinin hüznüne yenilmeme çabasına eşlik ediyoruz.
"İşçi oyun yazdı ve kazandı"
Katherine Soper'a Bruntwood En İyi Oyun Yazarı ödülünü kazandıran Sipariş Listesi'nin bir işçi oyunu olduğunu düşünüyor Ali Haydar Çataltepe: Aslında bir işçi hikâyesi bu. Hepimizin empati kurabileceği bir hikaye bu. Katherine Soper da bu oyunu yazarken bir işçiymiş. 25 yaşında, zincir marketlerde çalışan genç bir kadın… Hatta İngiltere basınında "İşçi oyun yazdı ve kazandı" başlıkları atılıyor. Çok karamsar bir metin olsa da içinde hayatımızda her an rastlayacağımız kareler var. Ama benim en çok etkilendiğim şey oyunun bir finali olmamasıydı. Finali olmayan oyunlara ve filmlere bayılıyorum.
Tamsin’a hayat veren Dilara Vural, okuldan mezun olur olmaz kurduğu tiyatroda sahneye çıktığı ilk oyun ile 25. Yapı Kredi Afife Tiyatro Ödülleri’nde Yılın En Başarılı Genç Kuşak Sanatçısı adaylarından biriydi. “Tamsin’ı okuduğum anda çok sevdim” diyor Dilara Vural: Bir paketleme firmasında kutuların içinde mücadele ederken patron baskısı ile uğraşıyor. Bir yandan OKB’li bir kardeş, o sıkışmışlık, o herkesin yaşadığı koşturma, parasızlık… Bunların hepsinin empatisini kurabildiğiniz bir oyun bu oyun. Tamsın’ı oynarken çok zorlanıyorum ama seviyorum da.
"Seyirciyi neredeyse kucaklayarak oynuyoruz"
Zorlanmasının başlıca nedeninin de oyunun meydan sahne tekniği ile oynanıyor olması. Alışıldığı gibi seyirciler tek bir açıdan değil, karşılıklı iki farklı açıdan, hem önden hem de arkadan izliyor oyunu. Dilara Vural, “İlk oyunda afallamıştım” diye anlatıyor bu tekniği: Herkes çok yakında! Seyirciyi neredeyse kucaklayarak oynuyoruz. Çok zordu ilk başta ama şimdi alıştım. Gittikçe daha keyifli olmaya başladı.
Veysel Fezail: Moskova Sanat Tiyatrosu transferi (!)
Fact Tiyatro ekibinin birbiriyle ilişkisi çok samimi ve gerçek. Beraber olmaktan mutluluk duydukları çok belli. Tamsin’ın OKB’li kardeşi Dean’e hayat veren Veysel Fezail Belgorod, Rusya doğumlu. Ekip içinde “Moskova Sanat Tiyatrosu’ndan transferimiz” diyerek takılıyorlar ona. Konservatuvar yıllarından beri arkadaş olduğu Ali Haydar Çataltepe kendisine bu oyunu getirdiğinde pek sıcak bakmamış ama Ali Haydar ve Dilara onu ikna etmeyi başarmışlar.
OKB kendisinin zaten özel hayatında gözlemlediği bir konu olduğu için role hazırlanmakta zorlanmamış. Sadece, oyunun içinde de önemli bir anlamı olan jölelerden biraz şikâyet ediyor: Dean’ı çok seviyorum ama saçlarım için çok kaygılanıyorum. Sanırım bu da benim OKB’m!
Sipariş Listesi’ni geçen yıl sezon sonunda izlemiştim ve oyun bittikten sonra salondaki izleyicilerin neredeyse hepsi benim gibi bir süre sandalyelerinden kalkamamıştı. Seyirci üzerindeki bu somut etkisini konuşmak istiyorum biraz da. Nasıl oluyor da İngiltere’nin sıkı ekonomi politikalarının etkisiyle sosyal hayatta yaşanan tahribattan doğan bu oyun İngiltere’den kilometrelerce ötede, Türkiye’de seyirci üzerinde bu kadar etki bırakabiliyor?
"Bir seyircimiz 'o patron benim' dedi"
Dilara Vural, karakterlerin evrensel duygularla çevrili olmasına bağlıyor bunu. Burakhan Yılmaz da "Çünkü oyunda herkes kendi hayatını yaşamak istiyor, herkes de kendinden bir şey buluyor bu yüzden. Biri ölmüyor, vurulmuyor, hayaletler çıkmıyor, büyük trajik olaylar yaşanmıyor ama oyunda yaşanan her şey gerçek" diyerek destekliyor onu: Beyaz yaka çalışan arkadaşlarımız geldi oyuna, biri 'ben o patronum!' dedi mesela.
Fact Tiyatro yaşı çok genç bir ekip. Sahnede gördüğümüz dört kişi aslında sadece ilk oyunla yüzünü gördüklerimiz. Eren Uğurhan 2000 doğumlu ve oyunun ışık tasarımını üstlenmiş. Sahne amirliği görevini üstlenen Dilek Sağır 1993 doğumlu. Ekip içinde oyun çevirileriyle uğraşan ve oyunda yardımcı yönetmenlik yapan Arya Akkutlu ise 2004 doğumlu! Veysel Fezail’in Rusça’dan oyun çevirileri yazdığını, Ali Haydar Çataltepe’nin ise yeni seneye yeni bir oyun üzerine çalıştığını öğreniyorum sohbet esnasında.
"Afife hepimize çok iyi geldi"
Dilara Vural ise henüz 25 yaşında ama ilk oyunuyla Afife Tiyatro Ödülleri listesine girecek kadar da yetenekli. “Hala gözlerimi dolduruyor bu durum!” diyor Dilara: İçten içe biliyordum ama adını koyamıyordum. Bizi fark etsinler diye çıktığımız bu yolda Fact Tiyatro’nun adını Afife Ödülleri’nde duyurmak benim için daha önemliydi. Tiyatro yapmaya devam etmek istiyoruz. Afife bizi çok motive etti, hepimize çok iyi geldi.
Dilara, tiyatrolarının gizli kahramanlarından birinin babası Ömür Vural olduğunu özellikle söylemek istiyor: Babacım, biricik sponsorumuz. Onun desteği olmasa çok zor olurdu. Aslı Yılmaz hocamız, Celal Kadri Kınoğlu bize inandılar. Onlara minnettarız.
Fact Tiyatro'dan yeni seneye yeni oyun: Sendrom
Fact Tiyatro, Sipariş Listesi oyunu ile 16 Ocak Salı günü ve 8 Şubat Perşembe günü Hann Sahne'de seyirci karşısına çıkacak. Ancak Şubat ayı itibarıyla ekibin sahneye çıkacağı tek oyun Sipariş Listesi olmayacak.
Ali Haydar Çataltepe'nin yazdığı yeni oyunları Sendrom, 6 Şubat Salı günü yine Hann Sahne’de prömiyer yapacak. Sipariş Listesi ve Sendrom oyunlarının güncel tarihlerine ve bilet bilgilerine Fat Tiyatro Instagram hesabından ve Tiyatrolar.com’dan ulaşabilirsiniz.
