Beyin piliyle Parkinson’un tedavisi mümkün hale geliyor

Beyda Erenoğlu, HT Magazin'deki köşesinde beyin pili ile Parkinson tedavisini işledi. Beyin pili başta Parkinson olmak üzere birçok hareket bozukluğunu tedavi etmeyi sağlayan, hastalığı nedeniyle hayatını başkalarının yardımıyla sürdürmek zorunda kalan hastalar için umut ışığı olan bir tedavi yöntemi. Peki beyin pili operasyonu nasıl gerçekleşiyor? Kimler beyin pili için uygun aday olarak görülüyor? Tedavinin başarı oranı ne? Ameliyat öncesi ve sonrası hastaları bekleyen süreç nasıl işliyor? Beyin ve Sinir Cerrahisi Uzmanı Op. Dr. Ali Zırh, konuyla ilgili bilimsel gerçekleri anlatıyor.

YAŞAM KALİTESİNE ÖNEMLİ KATKI SAĞLIYOR

Beyin pili tedavisiyle başta Parkinson olmak üzere pek çok hareket bozukluğu hastalığının tedavi edilmesi mümkün hale geliyor. Parkinson hastalarında, hastalığın başlangıç tedavisinde ilaç kullanılıyor. Tıbbi tedavi istenilen sonucu vermediğinde, uzun yıllardır ilaç kullanan hastalarda ilaç yan etkileri ortaya çıktığında, hastalar ilaçlarını rahat kullanamaz ya da ilaç tedavisi hastaları iyi edemez hale geldiğinde tıkanma yaşanıyor. Devreye ‘beyin pili’ giriyor. Parkinson hastalığı dışında tıbbi tedaviye yeterli yanıt vermeyen titreme olgularında ve şiddetli kasılmaların olduğu distonilerde (kaslarda meydana gelen kasılma) beyin pili tedavisi hastaların yaşam kalitesine önemli katkı sağlıyor.

140 BİN KİŞİYE TAKILDI

Dünyada 140 bin civarında beyin pili takılan hasta olduğu belirtiliyor. Bu sayının Türkiye’de 1500 civarında olduğuna dikkat çekiliyor. Op. Dr. Ali Zırh bugüne kadar beyin pili taktığı hasta sayısının 600 olduğunu söylüyor. Beyin pilleri doğru teknolojiyle doğru hastaya uygulandığında kişide yüksek doz ilaç tedavisinin sağladığı iyilik benzeri bir etki yaratıyor. Op. Dr. Zırh, “10 yıllık bir hastayı ameliyat ettiğimizde, hastalığının ilk yıllarındaki haline geri getirebilmemiz mümkün oluyor. Titremenin durma oranıysa yüzde 85-90 civarında” diyor.

AYRINTILI BİÇİMDE DEĞERLENDİRME

Beyin pili operasyonunda yaş tek başına önemli bir kriter olarak değerlendirilmiyor. 80 yaşında bir hastaya beyin pili ameliyatı uygulanabilirken, 65 yaşındaki bir hastaya uygulanamayabiliyor. Bu hastaların ayrıntılı şekilde değerlendirilmeleri, klinik ilaç cevaplarına bakılması ve ameliyata uygunluk kriterlerinin dikkatlice gözden geçirilmesi gerekiyor.

AMELİYATA HAZIRLANMA SÜRECİ

Beyin pili ameliyatı olacak hastalar, hastanede nöroloji bölümüne yatırılıp takip ve tedavileri planlanıyor. Kan ve diğer tetkikleri gerçekleştiriliyor. Hastalar kardiyoloji, anestezi ve psikiyatri uzmanlarınca ayrı ayrı değerlendirilip ameliyata engel bir durum olup olmadığı tespit ediliyor. Ameliyat olacak hastaya 1 hafta önceden kan sulandırıcı ilaç kullanmaması öneriliyor. Ameliyat günü planlanmış hastaya hazırlıklarının ardından enfeksiyon riski ile ameliyatın diğer risklerini azaltacak ilaç tedavisine başlanıyor.

UYGULAMANIN ADIMLAR

BEYİN pili tedavisi yönünden değerlendirilecek hastaların ilaç- sız ve ilaçlı bulgularıyla birkaç kez kontrol edilmeleri gerekiyor. Parkinson hastası mı yoksa Parkinson’a benzeyen ama tipik Parkinson olmayan hastalıklardan birine sahip olup olmadıklarının ayırt edilmesi çok önemli görülüyor. Bu ayrım, hastalığın tedavisinin nasıl planlanacağı konusuna ışık tutuyor ve hastanın beyin pili tedavisine aday olup olmadığını gösteriyor. Hasta tedaviye aday olabilecekse bu defa da tedaviden ne kadar yarar görebileceği önem taşıyor. Op. Dr. Ali Zırh, “Temelde hastalar yüksek doz ilaç tedavisine ne kadar cevap verirlerse beyin pili tedavisinden de o kadar yarar görürler” diyor. Yapılan ayrıntılı muayeneye ilave olarak hastanın beyin dokusunun anatomik yapısının ayrıntılı değerlendirilmesi gerekiyor. Hastanın son birkaç ayda çekilmiş beyin MR tetkikleri inceleniyor. Zihinsel fonksiyonlarında önemli ölçüde kayıp olmaması ve ameliyatına engel olacak ciddi bir sistemik hastalığının bulunmaması gerekiyor. Ameliyattan yarar görecek ve operasyona engel durumu olmayan hastalar ameliyata hazırlık aşamasına geçiyor.

KONUŞA KONUŞA BEYİN PİLİ AMELİYATI

Beyin pili takılması operasyonu lokal anestezi altında ve hastalar uyanıkken kendileriyle sohbet edilerek gerçekleştiriliyor. Yaklaşık 3.5-4 saat süren bu operasyonda hastalar sadece operasyonun son aşaması olan 1 saatlik bölümde, pil göğüste cilt altına yerleştirilirken acı duymamaları için uyutuluyor. Piller takıldıktan sonra hastadan hastaya değişmekle birlikte ortalama birkaç haftalık aralıklı ve sık kontrollerle pillerin ince ayarları yapılıyor ve hastaların en fazla randıman alabilecekleri parametreler ayarlanıyor. Ameliyattan yaklaşık 3 hafta sonra hastalar evlerine dönüyor. Bu süreçten sonra 3-4 aylık kontrollerle yaşamlarını sağlıklı bir şekilde sürdürebiliyorlar.