Çok şeker yemek sizi diyabet hastası yapmaz

“Diyabetliler spor yapamaz”, “Fazla şeker tüketmek diyabete neden olur”, “Ensüline bir kez başlayınca bir daha bırakmak mümkün değildir” diyenlerden misiniz? Doğru olduğunu düşündüğünüz şeyleri unutun. Çünkü diyabetle ilgili bilgilerinizin çoğu doğruyu yansıtmıyor. İşte diyabetle ilgili bilimsel gerçekler...

Spordan uzak hareketsiz bir yaşam, sağlıksız beslenme, zararlı alışkanlıklar ve olumsuz çalışma şartları gibi faktörler obezite ve diyabet oluşumuna zemin hazırlıyor. Bu hastalıkların görülme sıklığı tüm dünyada özellikle de büyük şehirlerde hızla artıyor. Tek yönlü beslenme, yüksek yağ içerikli hazır yiyecek tüketimindeki artış ve lifli gıdaları yeterince tüketmeme gibi durumlar obezite ve diyabet gibi hastalıkların salgın hale gelmesine yol açabiliyor. Kadıköy Florence Nightingale Hastanesi’nin Endokrinoloji ve Metabolizma Hastalıkları Bölümü’nden Doç. Dr. Haluk Sargın, “Araştırma sonuçlarının bize verdiği en önemli mesaj, diyabet ve obezite hastalarının bilinçlendirilmesi gerçeği” diyor. Peki hastalıkla ilgili doğru bilinen yanlışların en önemlileri neler?

ENSÜLİN BAĞIMLILIK YAPMAZ

Diyabet çok şeker yiyen kişilerde görülen bir hastalıktır: YANLIŞ!

Çok şeker yemek doğrudan diyabet oluşumuna yol açmıyor. Ancak fazla şeker tüketimi aşırı kalori alımına yol açtığı için obeziteye ve genetik yatkınlığı olanlarda diyabet oluşumuna zemin hazırlayabiliyor.

Ensülini yalnızca kan şekeri çok yüksek olan hastalar kullanmalıdır: YANLIŞ!

Ensülin eksikliği ve yetersizliği, diyabetin oluşumunun esas sorumlusu olarak gösteriliyor. Bu durumun tedavisi için ensülin salgılatıcı ve ensülinin etkisini artırıcı ilaçların kullanılması gerekiyor. Tip 1 diyabet hastalarının ensülin kullanımının zorunlu olduğu belirtiliyor. Diğer gruptaki hastalaraysa hap tedavisinin yetersiz kaldığı durumlarda vücuda takviye ensülin verilebiliyor.

Ensülin bağımlılık yapar: YANLIŞ!

Ensülin hormonu diyabet hastalarının vücudunda eksik olduğu için dışarıdan takviye olarak veriliyor. Vücudun dengesi için diyabetlilerin ensülin almasına ihtiyaç olsa da ensülinin bağımlılık yapmadığının bilinmesi gerekiyor. n Ensüline başlayan kişi bir daha bırakamaz: YANLIŞ! Ensülin rezervleri tamamen tükenmiş diyabetli hastalar dışında, tedavide hap kullanan hastaların ağır enfeksiyonlar, cerrahi girişimler ve gebelik dönemlerinde ensülini geçici olarak kullanıp bırakabilecekleri belirtiliyor.

Ensülin şişmanlatır: YANLIŞ!

Egzersiz yapan ve beslenmesine dikkat eden hastalarda ensülinin kilo almaya yol açmayacağına dikkat çekiliyor. Ancak ensülin direnci nedeniyle iştah artışı görülen diyabetlilerde fazla kilo sorun haline gelebiliyor. Bu durumda ensülin direncini kıran haplarla ortak tedavi gerçekleştirilip iştah artışı engelleniyor.

Diyabet erken yaşlandırır: YANLIŞ! Sanılanın aksine diyabetin vücudu yaşlandırıcı etkisi bulunmuyor ancak iyi kan şekeri seviyesi sağlanamayan tip 1 diyabetli hastaların vücudunda zamanla gelişme geriliği gibi sorunlar oluşabiliyor. Tip 2 diyabetli hastalardaysa iyi kan şekeri düzeyi yakalanamadığında yaşam kalitesinde düşüş gözlenebiliyor.

Düzenli spor ensüline olan ihtiyacı azaltıyor

Diyabetliler spor yapamaz: YANLIŞ!

Uzmanlar, diyabette ilaç tedavisine ek olarak egzersiz yapmanın gerekli olduğunu belirtiyor. Doç. Dr. Sargın, “Spor öncesi ve sonrasında kan şekeri düzeyine bakarak gerekirse hastanın diyetine bir ara öğün daha ilave edilmelidir” diyor. Sabahları açken spor yapmak hipoglisemi riskini artırabileceği için sakıncalı görülüyor. Düzenli spor yapan hastalarda ensüline olan ihtiyaç azalıyor.

Çocuk sahibi olmaya engel değil

Diyabetliler çocuk sahibi olamaz: YANLIŞ!

Bu bilginin gerçek dışı olduğu vurgulanıyor. Kadınlarda kan şekeri düzeyi iyi ve 3 aylık ortalama ‘HbA1c’ sonuçları referans aralıkların daysa sağlıklı bir çocuk dünyaya getirme konusunda engel bulunmuyor. Erkeklerde iyi kan şeker seviyesinin sağlanması seksüel fonksiyonları koruduğu için çocuk sahibi olma yeteneğinin sürmesine katkı sağlıyor.

Meyve suyu yerine meyvenin kendisini tercih edin

Tarçın, limon ve bazı bitkilerin karışımı kan şekerini düşürür: YANLIŞ!

Evde hazırlanan bitki karışımlarıyla kan şekerinin düşürülebileceği görüşünün bilimsel bir dayanağı bulunmuyor.

Meyve suyu tüketmek zararlı değildir: YANLIŞ!

Doç. Dr. Haluk Sargın, “Meyve suyu içmek yerine meyvenin kendisini porsiyon olarak yemeyi tercih edin” diyor. Meyve suyu elde etmek için, tüketilecek meyveden 3-4 adet kullanılması gerekiyor.

Bunun sonucunda fazla miktarda meyve tüketimi aşırı glukoz alımına neden olup kan şekerinin yükselmesine yol açarak tehlike yaratabiliyor. Ayrıca sıvı gıdalar vücutta çabuk emildiği için kan şekerlerinde ani yükselmelere yol açabiliyor.