İkinci 'Allah'ın İşi' krizi
Geçtiğimiz hafta boyunca Türkiye'ye verdiği doğalgazı kısan İran'ın mazereti yine aynı...
Türkiye’ye günlük 27 milyon m3 gaz vermesi gereken İran, 1 haftadır gazı kıstı ve nihayet hafta sonu hiç sevkiyat yapmadı. İran bundan sonra da en fazla 18 milyon m3 gaz verebileceğini bildirdi
Geçtiğimiz kış İran’ın Türkiye’ye verdiği doğalgazı kesmesiyle başlayan krizin bir benzeri yeniden kapıda. Türkiye’nin günlük gaz ihtiyacını ucu ucuna karşıladığı ince dengede her gün 27 milyon m3 doğalgaz aldığı İran, geçtiğimiz hafta boyunca doğalgaz akışını kıstı. Bir haftayı geçkin bir süredir en fazla 17 milyon m3 gaz veren İran, hafta sonunda gaz miktarını sıfırlayınca BOTAŞ alarma geçti. İran, dün geceden itibaren Türkiye’ye yeniden 17 milyon m3 gaz veriyor.
TAZMİNAT DA YOK
Botaş’ın irtibat kurduğu İran yetkilileri, “elde olmayan nedenlerle” doğalgaz miktarının 27 milyon m3’e çıkartılamayacağını, gaz akışının en fazla 18 milyon m3’e çıkabileceğini bildirdi. İran gazındaki düşük miktarlar sürerken, Rusya’dan gelen gaz miktarında da bir sorun olması olasılığına karşı, geçen kış gibi bir doğalgaz krizi yaşamamak için Botaş alarma geçti. Botaş yetkililerinden alınan bilgiye göre, İran yükümlü olduğu günlük gaz miktarını vermemesini anlaşmada yeralan “mücbir sebep” maddesine dayandırıyor. Bu nedenle Türkiye’nin zararını tazmin etmek için herhangi bir yaptırımı bulunmuyor. Anlaşmanın “Article 14: Force Majeure” (14. Bölüm: Mücbir Sebep) bölümünde yeralan unsurlara uygun olması halinde tazminat aranmıyor. İran’la Refahyol döneminde yapılan doğalgaz alım anlaşmasının bu bölümünde, İran’ın gaz veremeyebileceği irade dışı durumları düzenleyen maddeye “Allah’ın işleri” ibaresi de konulmuş durumda. İlgili madde şöyle: “Mücbir sebep terimi herhangi bir sınırlama olmaksızın, Allah’ın işleri, ve/veya doğanın işleri, hükümet veya parlamentonun işleri, grevler, lokavtlar, ilan edilmiş veya edilmemiş savaşlar, ambargolar, ayaklanma/ihtilaller, terörist hareketler, salgın hastalıklar, toprak kayması, depremler, yangın, gaz rezervlerinin gazın üretimi ve teslimini etkileyecek doğa hareketleri halleri anlamına gelmektedir.”
Böylece İran, geçen kış olduğu gibi, bu yıl da yükümlülüğünü yerine getirmediği için “Allahın işi” diyerek tazminat ödemeyecek.
İŞTE O MADDE
14.5 - The term Force Majeure as employed herein shall mean witout limitation, acts of God, and/or acts of nature, acts of government or parliament, strikes, lockouts, wars declared or undeclared, blockades, insurrections, terroist acts, epidemics, landslides, earthquakes, fire, natural behaviour of gas reservoirs which may hinder the production as well as delivery of gas)
Hürriyet
