IEA Başkanı Dr. Fatih Birol: Avrupa ufak tefek yaralarla bu kışı da atlatabilir

"ENERJİ, MAALESEF JEOPOLİTİK GERİLİMLERLE İÇ İÇE GEÇMİŞ DURUMDA"

Yemen'deki Husilerin Kızıldeniz'den geçen ticari gemilere yönelik saldırıları küresel ticareti tehdit etmesi ve petrol fiyatlarını yükseltmesinin ne kadar devam edeceği ve olası etkileri üzerine soruya Birol "Enerji ve jeopolitika ne yazık ki siyaset ile çok fazla iç içe geçti. Rusya-Ukrayna Savaşı petrol piyasalarında büyük dalgalanmalara yol açtı. Birçok ülke özellikle da Avrupa ülkeleri çok zor günlerden ve aylardan geçti. Ekonomileri ise hala bununla sınanıyor. Şimdi ikinci bir olay daha yaşıyoruz, o da Ortadoğu’da İsrail ve Hamas arasındaki olay ki bu da son derece önemli. Çünkü dünyanın petrol ihracatının üçte biri bu bölgeden geliyor. Yani son derece önemli bir bölge ve şu an için Kızıldeniz’deki olayı bir kenara bırakırsak, petrol piyasalarına ciddi bir etkisi olmadı. Ama eğer büyük petrol üreticisi ülkelerden birisi savaş doğrudan müdahil olursa burada yine petrol piyasalarında ciddi bir daralma veya fiyatların yukarı çıkması gibi durumları görebiliriz" yanıtını verdi.

Birol "Kızıldeniz’e ve ulaşımın blokajına gelirsek bu önemli. Dünya petrol ticaretinin yüzde 10’u yine doğalgaz ticaretinin yüzde 10’u oraya yakın geçiyor. Şimdi buradan geçemeyince çok daha uzakta Afrika’nın güneyinden geçmek zorunda kalıyorlar. Bu da 2 haftalık bir süre uzamasına ve maliyetlerin artmasına neden oluyor ve fiyat da biraz arttı. Çok fazla artmadı belki ama ben umuyorum ki kısa sürede bir çözüm bulunur. Ancak genele düşünmek gerekirse, hem petrol hem doğalgaz maalesef jeopolitik gerilimlerle şu an iç içe geçmiş durumda" diye ekledi.

"AVRUPA BU KIŞI DA UFAK YARA BERELERLE ATLATABİLİR"

Birol, Avrupa'nın Rusya-Ukrayna Savaşı sonrası gaz ihtiyacı ve kışı nasıl atlayacağı sorusunu üzerine ise "Şimdi eğer bu kış da çok sert geçmezse, yani mevsim normalleri etrafında bir kış geçirirse ve Avrupa’daki nükleer ve hidroelektrik santrallerinde ciddi bir sorun olmazsa, bazı ufak tefek yara berelerle Avrupa bu kışı da atlatabilir. Ekonomik olarak bunun bazı maliyetleri olacaktır. Çünkü Rus gazı daha ucuzdu. Avrupa’nın şu an aldığı LNG biraz daha pahalı maliyetler artacak ama elektrikler kesilmeden, insanlar evlerinde donmadan kışı geçirebilir. Avrupa bir daha Rus gazını alır mı? Sanmıyorum. Çünkü Avrupalılar büyük bir güven kaybı yaşadılar Rusya’ya karşı. Rusya’nın artık güvenilir bir ticaret partneri olmadığını düşünüyorlar. O bakımdan ben Avrupa’nın ilerde savaş bitse bile Rusya’yla kısa veya orta dönemde en azından tekrar enerji konusunda bir daha bir ticaret anlaşması yapacaklarını sanmıyorum" ifadelerini kullandı.

"BAZILARI HİDROJENİN 1-2 YIL İÇİNDE SEÇENEK OLACAĞINI DÜŞÜNÜYOR, KATILMIYORUM"

Birol, son dönemde alternatif enerji arayışında sıklıkla konuşulan hidrojen konusunun ise sanıldığı gibi 'hemen' bir alternatif olacağına yönelik görüşlere ise katılmıyor.

Birol "İnsanlar doğalgaz ve petrolde acı tecrübeler yaşadıkları için buna alternatifler nelerdir diye düşünmeye başladılar. Bunlardan bir tanesi temiz enerji yani güneş, rüzgar… Nükleere de aynı şekilde geri dönüşü görüyoruz. Çünkü güvenilir olmadıklarını ispatladılar bu olaydan sonra. O nedenle bu konuda gündeme gelen opsiyonlardan bir tanesi de hidrojen. Maalesef bazılarımız hidrojenin sanki 1-2 yıl içerisinde ciddi bir seçenek olacağını düşünüyor. Ben öyle düşünmüyorum. Bayağı zaman alacak çünkü maliyetler hala son derece yüksek" ifadelerini kullanan Birol "Rekabetçi bir seçim olması, opsiyon olması için en az 2030 yılına kadar beklememiz gerekir diye düşünüyorum" diye de ekleme yapıyor.

"DÜNYADAKİ PETROL PİYASALARINI ANLAMAK İÇİN EN ÖNEMLİ ÜLKE ÇİN"

Birol'un IICEC konferansındaki Keynote konuşmasında özellikle vurguladığı konu ise Çin'di.

"Dünyadaki petrol piyasalarını anlamak için en önemli ülke Çin" diyen Birol bunun nedenine yönelik "Çünkü son 10 yıla baktığımız zaman dünyadaki petrol talebinin 3’te 2’si Çin’den tamamiyle geldi. Diğer 3’te 1’i diğer ülkelerden geldi. Çünkü Çin ekonomisi çok hızlı bir şekilde büyüdü son 10 yıl içerisinde. Ama şu anda Çin ekonomisi olgunlaşma dönemine geldi ve büyümesi giderek yavaşlayacak. O yüzden Çin’in petrol talebinde ve büyümesinde ciddi bir düşüş bekliyoruz. Ayrıca Çin’de bugün neredeyse satılan her 2 arabadan 1 tanesi elektrikli araçlar. Bu nedenle ben Çin’in petrol talebinin, büyümesinin yavaşlayacağını düşünüyorum. Çin de dünyanın en önemli petrol tüketicilerinden birisi olduğu için bu da dünya petrol talebinin yavaşlamasına neden olacaktır" ifadelerini kullandı.

Birol bunun Türkiye gibi ülkeler için ise iyi bir haber olduğunu belirterek "Bu da Türkiye gibi ülkeler için iyi bir haber o da şundan; eğer üreticiler üretimi kısmassa, normal üretime devam ederlerse tekrar üretim gelecek. Talep de düşük olursa fiyatlar makul seviyelerde olur ki bu da bizim için iyi bir haber olur" diye konuştu.