"Türkiye'den IŞİD'e katılım yoğun"

ÖZEL RÖPORTAJ - Hilal ÖZTÜRK/HABERTÜRK

Musul ve Kerkük’te geceden sabaha kontrolü ele geçiren IŞİD, dış haberler sayfalarından çıkıp manşetlere taşındı. IŞİD artık bizim de meselemiz bizim de “baş belamız” oldu. Bir gecede bir devlete teslim bayrağı açtıran bir terörist örgüt mü? Uluslararası istihbarat örgütlerinin taşeronu mu? Amacı nedir? Tüm merak edilenleri Gazeteci yazar Nevzat Çiçek’le konuştuk.

Türkiye gündemine yeni giren ama bölgenin uzun süredir belalısı IŞİD nedir?

IŞİD dediğimiz yapının varlığı aslında daha öncelere gidiyor. Temelini Zerkavi atmıştı. İlk ismi Cemaat el Telhid Vel Cihad. Daha sonra Mücahidin Şûra Konseyi olarak adlandırıldı. 2006’da Irak İslam Devleti olarak ismini değiştirdi. 2013’te de Irak Şam İslam Devleti ismini aldı. Bu hareketin Irak’ta ortaya çıkmasının temel sebepleri koalisyon güçlerinin geri çekilmesini sağlamak, işgal kuvvetleriyle çalışanları öldürmek, Şia’nın askeri gücünü ve nüfuzunu marjinize edip şeriatla yönetilen İslam devleti kurmayı hedefliyorlardı. Bu grubu diğerlerinden ayıran en önemli özelliği, alışılagelmiş silah ve gerilla taktiklerini kullanmayıp bombalı araçlarla intihar eylemleri yapmaları.

‘PEYGAMBER’İN MİRASÇISI MESAJI VERDİLER’

Kim bu Ebubekir el Bağdadi?

Zerkavi Irak’ta 7 Haziran 2006’da öldürüldü, yerine Ebu Hamza el Muhacir geçti. Daha sonra Ömer el Bağdadi ve Muhacir de öldürüldü. Yerine Ebubekir el Bağdadi geçti. Asıl adı İbrahim Avad el İbrahim Abdülmümin Ali el Bedri. Ebubekir el Bağdadi lakabı. 1971 Irak doğumlu. Bağdat İslam Üniversitesi’nde okudu. Profesör oldu. Davetçi olarak çalıştı. Selefi bir ekole mensup. Amcaları da Irak’ta Selefi davetçi olarak bilinen bir aile. Bağdadi Samara’daki Abbas aşiretinin Bubedri koluna mensup. Kendisinin Peygamber’in soyundan geldiğini iddia ediyor. Ancak bu bilgi bağımsız kaynaklarca reddediliyor. Özelliklerinden biri kendilerine ait olmayanların mallarına Sünni de olsa el koyuyorlar. Irak’taki durum buydu. Suriye’de ise IŞİD kuruldu. El Kaide küresel bir cihat hareketini savunurken bunlar belli dar alanda bir şeriat devleti kurulmasını savunuyordu. Kurmak istedikleri şeriat devletinin sınırları Irak, Suriye, Lübnan, İsrail ve Filistin’i kapsıyordu. Bu noktada kendilerinin Kureyş’ten geldiklerini iddia ederek Peygamber mirasını devam ettiriyoruz mesajı veriyorlardı.

‘ÇOK ACIMASIZ OLMALARI KORKUYU GETİRDİ’

Ayrışma nasıl yaşandı?

Suriye’de kendi bünyelerinden kurdukları Nusra Cephesi vardı. Devleti ilan edip kendisini de emir olarak ilan ettikten sonra Nusra ve diğer muhalif grupların kendilerine biat etmelerini istediler. Fakat bu kabul edilmedi. Bunun üzerine El Kaide lideri Zevahiri devreye girdi. Hakem heyeti de işi çözemedi. Çünkü hakem heyeti IŞİD’in sahasının Irak, Nusra’nın ise Suriye olduğunu işaret etmişti. Kabul görmeyince bütün muhalif gruplarla çatışmaya başladılar. Çatışmalar sırasında IŞİD’in eylem tarzı, muhaliflere oranla çok acımasız olduğu için beraberinde bir korkuyu da getirdi. IŞİD ilan ettiği devlete giren herkesin kendisinden izin alması gerektiğini söyledi. Ve bu noktada Türk yardım kurumları başta olmak üzere birçok görevliyi, gazeteci, sağlık çalışanını alıkoydular.

‘YURT DIŞINDAN SAVAŞÇILAR’

Türkiye’den katılım var mı?

Türkiye’den katılım yoğun. IŞİD’in konumlandığı yer Türkiye sınırı olarak karşımıza çıktı. Esad’ın kapatamadığı sınır kapılarını bunlar şiddetle kapatabildiler. Bir yandan PYD ile savaşırken diğer yandan Türkiyeli İslamcı Kürtleri kendi yanlarına çekmeye başladılar. IŞİD’in en büyük insan gücünü Irak’taki yapı ve yurtdışından (ABD, Avrupa, Çeçenistan, Orta Asya) gelen savaşçılar oluşturdu. Türkiye’den Kürtler ve Suriyeliler ağırlıkta. Türkiye’den Adıyaman, Bingöl, Mardin, Diyarbakır, Kırşehir, Konya, Ankara ve İstanbul’dan katılım ciddi anlamda yoğun.

‘KONTROLLÜ KAOSUN DEVAMI İÇİN KULLANILABİLİYOR’

Komuta kademesinde kimler var?

IŞİD’in altı liderinin kimlik bilgileri yayınlandı. Ebubekir el Bağdadi’nin fotoğrafı yayınlandı. Hacı Bekir, Saddam’ın eski subayı, onun da ismi yayınlandı. Bu hareketin Saddam’ın eski askerlerinden ve maddi gücünden faydalandığı söylentisi var. Batılıların da en çok mercek altına aldıkları örgütlerin başında geliyor. Sebebi de Batı’dan giden ve örgüte katılan savaşçılar. Suriye savaşı bitince bu savaşçılar ne olacak sorusu. Bu bakımdan kontrollü bir kaosun devam etmesi noktasında bu örgüt çok ciddi yönlendirilip kullanılabiliyor.

Lojistik ve kaynak güçleri nedir?

Irak’ta IŞİD’in elinde insansız hava aracı da var. Bununla çektikleri görüntüleri paylaştılar. Onun dışında barajları var. 200 binin üzerinde nüfuslu şehir yönetiyorlar. Rakka’da elde ettiği petrolü yine Esad’a satıyor. Bu davranış muhaliflerin iddialarını haklı çıkarır pozisyona getiriyor.

‘SINIRLI BİR HAVA OPERASYONU’

Peki bundan sonra ne olacak?

IŞİD’in Erbil’e saldıracağına inanmıyorum. Burada mutlaka Musul-Kerkük petrol bölgelerini ciddi anlamda kontrol altına alacak. Türkmenler üzerinden ciddi bir baskı ve katliam oluşma ihtimali çok yüksek. Bu bakımdan özellikle Irak’ın Kürt bölgesinin petrol politikasını yeniden gözden geçirmesine yol açacak baskı ve şiddeti oluşturabilirler. Bana göre sınırlı sayıda bir hava müdahalesi yapılır. ABD ve NATO bünyesinde bir operasyona Rusya’nın çok itiraz edeceği varsayılmıyor.