Eşitliğe en yakın 5 ilçe
Türkiye'de ilk kez ilçe bazında Toplumsal Cinsiyet Eşitliği Endeksi hazırlandı. Yanındayız Derneği, Kanada Büyükelçiliği ve İstanbul Üniversitesi işbirliğiyle hazırlanan endekste 81 ilin 234 ilçesi baz alındı. Çalışma Marmara, Ege, Akdeniz bölgelerinde toplumsal cinsiyet eşitsizliği aralığının azaldığını, kadınların güçlendiğini, Doğu ve Güneydoğu Anadolu bölgelerinde ise iyileşme yaşanmadığını ortaya koydu. İzmir'den Karşıyaka, İstanbul'dan Kadıköy ve Bakırköy, Çanakkale'den Merkez ve Ankara'dan Çankaya ilçeleri toplumsal cinsiyet eşitliğinin en yüksek olduğu ilk 5 ilçe olarak endeksin üst sıralarında yer aldı.
Yanındayız Derneği, Kanada Büyükelçiliği ve İstanbul Üniversitesi işbirliğiyle Türkiye’de ilk kez ilçe bazında Toplumsal Cinsiyet Eşitliği Endeksi hazırlandı. Endekste 81 ilin 100 bin ve üzeri nüfusa sahip olan 234 ilçesi baz alındı. Politik katılım ve karar alma, eğitim, ekonomik yaşam ve kaynaklara erişim ile sağlık ve spor olmak üzere dört ana kategoride, 27 alt göstergeye göre hazırlandı. Endeksin zirvesinde İzmir’in Karşıyaka ilçesi yer alırken en düşük puan ise Şanlıurfa Akçakale’de kaydedildi.
Endeksin her yıl güncellenmesi planlanıyor.
İstanbul Üniversitesi Şehir Politikaları Uygulama ve Araştırma Merkezi tarafından yürütülen çalışmada İzmir’den Karşıyaka, İstanbul’dan Kadıköy ve Bakırköy, Çanakkale’den Merkez ve Ankara’dan Çankaya ilçeleri toplumsal cinsiyet eşitliğinin en yüksek olduğu ilk 5 ilçe olarak endeksin üst sıralarında yer aldı. Genel endeks sıralamasında ilk on sırada İstanbul’dan 5, İzmir’den 3, Çanakkale ve Ankara’dan birer ilçe yer aldı.
Politik katılım ve karar alma boyutunda Kadıköy, Karşıyaka, Bakırköy, Beylikdüzü ve Çanakkale Merkez, eğitim boyutunda Beşiktaş, Bornova, Bahçelievler, Karşıyaka ve Menteşe (Muğla); ekonomik yaşam ve kaynaklara erişim boyutunda Karşıyaka, Çukurova, Konyaaltı (Antalya), Yenişehir (Mersin) ve Beşiktaş; sağlık boyutunda ise Şahinbey (Gaziantep), Yalova Merkez ve Bolu Merkez ilçeleri endeksin üst sıralarında yer aldı.
Endeks sonucuna genel olarak bakıldığında, eğitim ile sağlık ve spor kategorilerinde ilçelerin büyük kısmının skor değerleri en yüksek puan olan 1’e yaklaşırken, politik katılım ve karar alma ile ekonomik yaşam ve kaynaklara erişim açısından değerlendirildiğinde en iyi durumdaki ilçelerin bile eşitlikten uzak olduğu görülüyor.
Çalışma Türkiye’nin batısında toplumsal cinsiyet eşitsizlik aralığında azalma olduğunu, kadınların güçlenmesinin Marmara, Ege, Akdeniz bölgelerinde artış kaydettiği, Doğu ve Güneydoğu Anadolu bölgelerinde ise cinsiyet eşitliğinde ve kadınların güçlenmesinde iyileşme yaşanmadığını ortaya koydu.
'DOĞRU VE ETKİLİ POLİTİKA ÜRETİLMESİNE OLANAK SAĞLAYACAK'
Yanındayız Derneği Kurucu Başkanı Nur Ger, endeksin ilçe düzeyinden başlayarak eşitsizliklerin görünür kılınmasını hedeflediğini söyledi.
Ger: “Türkiye toplumsal cinsiyet eşitliği alanında son dönemde ülke çapında yapılan çalışmalara rağmen kaplumbağa hızında yol alıyor. Cinsiyet eşitsizliği Türkiye’nin toplumsal gelişimini engelliyor. Kadınların ve erkeklerin, eğitim, sağlık, istihdam, politik güç ve katılım konularında eşit ve ayrımcılıktan uzak haklara sahip olması sadece kadınların refahı ve yaşam standartlarının iyileşmesi için değil, tüm toplumun refahı için gerekli. Toplumsal cinsiyet eşitsizliğini ülke düzeyinde ortaya koyan endeks, ülke içinde farklı coğrafi alanlar arasında eşitsiz bir şekilde dağılmış olan şiddet, eğitime erişim, siyasal katılım, istihdam düzeyi gibi toplumsal durumları bize net bir şekilde gösteriyor. Endeks bize toplumsal cinsiyet eşitliğinin ilçeler bazında ne düzeyde olduğunu ortaya koyarken, öte yandan Türkiye geneli ile karşılaştırmaya imkân veriyor. Böylece ilçe bazında toplumsal cinsiyet eşitliğinin iyileştirilmesi için doğru ve etkili politika üretilmesine olanak sağlıyor” dedi.
'KADINLARIN GÜÇLENMESİ YOKSULLUĞU ORTADAL KALDIRIR'
Kanada'nın Türkiye Büyükelçiliği, Kanada Yerel Girişimler Fonu (CFLI) aracılığıyla bu önemli araştırma projesini destekledi. Konu ile ilgili Büyükelçilik tarafından yapılan değerlendirmede “Kadınların ve kız çocuklarının güçlenmesi yoksulluğu ortadan kaldırır” denildi.
'KURUMLAR MİKROVERİLERİ PAYLAŞMALI'
Toplumsal cinsiyet eşitliği endeksini hazırlayan İstanbul Üniversitesi Şehir Politikaları Uygulama ve Araştırma Merkezi Müdürü Prof. Dr. Murat Şeker, yerel idarelere ilham olacak bir doküman hazırladıklarını söyledi. Şeker “Hazırladığımız endekste veri paylaşımında bulunan kurumlara teşekkür ediyoruz, ancak endeksin daha nitelikli hale gelmesi için ilgili diğer kamu kurum ve kuruluşların özellikle mikro verilerini paylaşmaları gerekiyor'' dedi.
'YEREL İDARELERE İLHAM OLABİLİR'
Endeksin eşitlik açısından en iyi düzeyde olan ilçelerde bile özellikle politik katılım ve karar alma ile ekonomik yaşam ve kaynaklara erişim açısından eşitlikten uzak bir seyrin olduğunun ortaya çıkardığını vurgulayan Şeker ''Bu nedenle bu çalışmanın iyiden kötüye bir Türkiye sıralaması olarak değil, her bir ilçenin skor değerlerinin kendi içinde değerlendirilmesi ile gerekli iyileştirmelerin yapılması noktasında, merkezi ve yerel idarelere ilham olacak bir doküman olarak ele alınmasını diliyoruz.” diye konuştu.
