Klima alırken nelere dikkat etmek gerekiyor

Elektrikte Çin malı klima korkusu Yaz aylarıyla birlikte elektrik tüketiminin artması bekleniyor. Bunaltan sıcaklarda serinlemek için klimaların çalıştırılması, elektrik tüketimini yüzde 15 civarında artırıyor. Elektrik sarfiyatının fazla olmasının en büyük sebebi ise düşük kaliteli Çin malı klimalar. Çin'den ithal edilen ürünler, yüzde 60 ila 80 oranında daha fazla elektrik harcıyor. Tüketimde gözlenen artışın yanı sıra doğalgaz çevrim santrallerinde meydana gelen yüzde 15-20 verim düşüklüğü ve barajlardaki suların kar ve bahar yağmurlarına rağmen beklentilerin çok gerisinde kalması Enerji ve Tabii Kaynaklar Bakanlığı'nı yeni arayışlara yöneltti. Konu geçtiğimiz günlerde bakanlıkta düzenlenen üst düzey bir toplantıda masaya yatırıldı. Temmuz ayına kadar barajlardaki suların istenilen seviyeye ulaşmaması halinde planlı elektrik kesintilerinin yapılıp yapılmayacağı tartışma konusu oldu. Bu ihtimalin uygulamaya geçmesi halinde, öncelikle günlük tüketimin yüzde 10'una denk gelen 50 bin kilovatsaatlik (kWh) kesinti yapılacak. Enerji Bakanı Hilmi Güler, kışın yaşanan doğalgaz krizini yönettikleri gibi muhtemel elektrik krizini de başarıyla yöneteceklerini belirterek, herhangi bir problem yaşanmaması için yoğun bir şekilde çalıştıklarını ifade ediyor.

Türkiye, elektrikte tüketimin giderek arttığı bir döneme girdi. Normal zamanlarda ayda yüzde 5-8 artan elektrik tüketimi, havaların soğuduğu ocak-şubat döneminde yüzde 14,5 gibi çok yüksek oranda artış gösterdi. Benzer tüketim artışının, en yüksek sıcaklıkların yaşandığı temmuz-ağustos aylarında da olması bekleniyor. Özellikle aşırı sıcak havalarda artan klima kullanımı, tüketimde ani yükselişlere sebep oluyor. Artış, Antalya gibi otel ve eğlence merkezlerinin yoğunlaştığı yerlerde çok daha fazla. Enerji Bakanlığı verilerine göre Antalya'da tüketim artışı yüzde 20'yi geçiyor. Normal zamanlarda aylık 500 bin kWh civarında olan elektrik tüketimi, yaz ortalarında 600 milyon kWh'ye kadar çıkıyor.

Son yıllarda elektrik artışının en önemli etkenlerinden birisi de Çin'de imal edilen klimaların yaygınlaşması. Elektrik Üreticileri Derneği Başkanı Önder Karaduman, Çin malı klimaların elektrik sistemini çok fazla zorladığına dikkat çekiyor. Yaz aylarında artan klima kullanımının elektrik tüketiminde ciddi artışlara sebep olduğunu vurgulayan Karaduman, "Yaz aylarındaki yoğun klima kullanımıyla ilave 6 bin megavatlık bir artış söz konusu. Bu, çok ciddi bir rakam. Özellikle Antalya, Ankara, İstanbul, İzmir gibi iller başta olmak üzere otellerde, işyerlerinde hemen hemen her odada bir tane klima var. Dolayısıyla ciddi bir elektrik tüketimi söz konusu." diyor. Bu artışın karşılanmasının zor olduğunu savunan Karaduman, yeni yatırım olmadığını ve kömür santrallerinin yüzde 40 kapasite ile çalıştığını ifade ediyor. Yaz aylarında doğalgaz santrallerinde de verim düşüklüğü olduğuna dikkat çeken Karaduman, vatandaşlara düşük enerji sarfiyatı olan klimaları tercih etmelerini tavsiye ediyor.

Elektrik Mühendisleri Odası verilerine göre Çin ve Uzakdoğu menşeli klimalar, A sınıfı enerji sarfiyatı olan klimalara göre yüzde 70-80 daha fazla elektrik tüketiyor. Ayrıca, standart dışı olan bu tip cihazlar, aşırı elektrik tüketimlerinin yanı sıra enerji iletim hatları ve trafoları da zorluyor ve sistemin çökmesine sebep oluyor. Türkiye'de yılda satılan klima sayısının 6 milyon civarında olduğu tahmin ediliyor. Bu rakamın önemli bir kısmını son zamanlarda Çin'den getirilen cihazlar oluşturuyor. Elektrik İşleri Etüt İdaresi, Tüketicinin ve Rekabetin Korunması Genel Müdürlüğü ve Elektrik Mühendisleri Odası çalışmalarına göre, vatandaşların klima alırken ucuz ve kalitesizlerden uzak durması gerekiyor. A sınıfı (çok az) elektrik tüketen klimalar tercih edilmeli. Çünkü, 'A' sınıfı bir cihaz, 'C' sınıfındakinden yüzde 15-20, 'G' sınıfındaki bir cihaza göre yüzde 70-80 oranında daha az enerji tüketiyor.

Enerji Bakanlığı, ithalata sınırlama getirilmesini istiyor

Enerji ve Tabii Kaynaklar Bakanlığı, elektrik kesintisine mecbur kalmamak için yoğun bir tempo ile çalışıyor. Bakan Hilmi Güler, havaların ısınmasına paralel elektrik tüketiminde artış yaşandığına dikkat çekerek, "Bu artışı kesinti yapmadan karşılamak için çalışıyoruz." dedi. Yazın artan tüketimin yanında, ciddi bir kuraklık yaşandığını ve elektrik kesintisi olmaması için çalıştıklarını ifade eden Güler, "Kışın İran doğalgazı kesmiş ve ciddi bir gaz krizi gündeme gelmişti. Ama biz krizi çok iyi yöneterek, hiçbir gaz kesintisine mahal vermeden olayı çözdük. Nasıl mı? Uzun yıllardır bitirilemeyen doğalgaz yeraltı deposunu bitirip devreye alarak. Açığı buradan kapattık. Elektrik için de benzer bir çözüm yöntemi geliştiriyoruz ve kesinti yapmadan ihtiyacı karşılayacağız." diye konuştu. Vatandaşlara elektriği verimli kullanma çağrısı yapan Güler, konuyu bir örnekle açıkladı: Sadece 100 vatlık bir ampulün 20 vatlık akkor (verimli) ampulle değiştirilmesi durumunda iki ağaç kurtarılıyor. Türkiye'deki ampullerin verimli ampullerle değiştirilmesi durumunda ise iki Keban Barajı kurulmuş oluyor. Enerji Bakanlığı ayrıca, fazla elektrik tüketen standart dışı Çin malı klimalara sınırlama getirilmesi için de Sanayi Bakanlığı ile görüşmeler yapıyor.

Klima kullanırken nelere dikkat edilmeli?

Uzmanlar, klimaların, 24 dereceden daha düşük seviyede çalıştırılmamasını ve çalışırken kapı-pencerelerin kapalı tutulmasını tavsiye ediyor.

Cihaz kullanılan bölümlerde, ışıklandırma için klimaların daha fazla çalışmasına sebep olan akkor lambalar tercih edilmemeli.

Klima seçimi, ısıtılacak-soğutulacak yerin büyüklüğüne göre yapılmalı, yaz aylarında soğutma amaçlı klima kullanımında güneş ışınlarının doğrudan içeriye girmesine engel olunmalı.

Diğer elektrikli cihazlar dahil Türkiye'de sanayi, bina ve ulaştırma sektörlerinde yüzde 25-30 tasarruf mümkün. Bunun da rakamsal karşılığı yıllık 3 milyar YTL.

ZAMAN - iSA ALTUNSOY