Trafik sigortasında yeni dönem
Trafik sigortasında primleri sigorta şirketlerinin serbestçe belirleyeceği yeni dönem 1 Temmuz'da başlıyor
Trafik sigortasında primleri sigorta şirketlerinin serbestçe belirleyeceği yeni dönem 1 Temmuz'da başlıyor. 2007 yılında sadece trafik sigortasından 253 milyon YTL zarar eden sektörde, hem şirketler tedirgin hem de kanun koyucu.
HANGİ İLDE HANGİ ARAÇ KAÇ YTL SİGORTA PRİMİ ÖDEYECEK
1 Temmuz'dan itibaren trafik sigortasında yeni bir dönem başlıyor ve artık serbest tarifeye geçiliyor. Tabi sokaktaki vatandaş için "serbest tarife" bir anlam ifade etmeyebilir. Konuyu açmak gerekirse. Bugüne kadar zorunlu trafik sigortasında sigortanın teminatlarını da, primlerini de Hazine Müsteşarlığı belirler; sigorta şirketlerine, "trafik sigortasını bu fiyattan satacaksınız" diye deklere ederdi. O yüzden Türkiye'nin bir ucundaki Edirne'de de, diğer ucundaki Ağrı'da da trafik sigortasına ödenen prim aynıydı. Her yılın başında da Hazine, sigortanın teminatlarında ve primlerinde revizyon yapardı. Yani, günün şartlarına göre artırırdı. Ama hiçbir zaman sigortanın teminatlarında yaptığı artış kadar primleri aynı oranda artırmazdı. Neden? Çünkü trafik sigortası zorunlu sigorta devlet, bir anlamda yüksek primlerle vatandaşın mağdur olmasına izin vermezdi. İşte yıllardır devam eden bu düzen, 1 Temmuz'da değişiyor. Bu tarihten itibaren trafik sigortasında teminatları yine Hazine tespit edecek ama primler, sigorta şirketleri tarafından serbestçe belirlenebilecek. Yeni dönemin başlamasına az bir zaman kala bence kamuoyunun trafik sigortası ile ilgili bazı gerçekleri bilmesi gerekiyor. Çünkü yıllardır sigorta şirketleri, her platformda trafik sigortasından zarar ettiklerini söyleyip, primlerin kendileri tarafından belirlenmesini istediler. Ama hiçbir zaman da neden ve nasıl zarar edildiği kamuoyu ile pek paylaşılmadı. Yüksek teminat düşük prim ilişkisi Öncelikle şunun altını çizeyim. Eminim ki, 1 Temmuz'dan sonra, özellikle de büyük şehirlerde prim artışından dolayı kamuoyunda "düzen neden değişti?" şeklinde bir tepki oluşacaktır. Evet; devlet, yıllardır vatandaşın mağdur olmasına izin vermedi ama trafik sigortasındaki "yüksek teminat, düşük prim" ilişkisinden dolayı şirketler zarar ederek, mağdur olmaya başladı. Ve eski düzen artık sürdürülemez hale geldi. Şimdi gelelim bu zararın boyutuna. Çok eskilere kadar gitmeyeceğim. Sadece 2007 yılına ait verileri sizlerle paylaşmam yeterli olacaktır. 2007 yılında toplam 10 milyon 26 bin 223 adet trafik sigortası satılmış. Bunun karşılığında da şirketler, 1.5 milyar YTL prim toplamışlar. Yine geçen yıl şirketlerin ödediği toplam hasar tutarı ise 1.1 milyar YTL'nin biraz üzerinde olmuş. Bu rakam, kesinleşen ve ödenen tutar. Sigortacılıkta bir de kesinleşmemiş, dolayısıyla da ödenmemiş hasar diye bir kavram vardır. Bu nedir diyecek olursanız. Hasar dosyası açılmıştır ama incelemesi uzun sürebilir. Ya da iki taraf ödenen rakam konusunda anlaşamamıştır, konu hukuka yansımıştır. Bugün gerçekleşen bir kazanın, saydığımız bu nedenlerden dolayı hasar ödemesi iki-üç yıl sonra bile olabilir. İşte şirketler bu tür kesinleşmemiş hasarlar için bir rakam ayırmak zorundadırlar ki, buna muallak hasar karşılığı denir. Sigorta şirketleri de trafik sigortasından dolayı 2007 yılında 320 milyon YTL karşılık ayırmışlar. Şirketler hasarları ceplerinden ödemişler Özetlemek gerekirse, geçen yıl alınan prim 1.5 milyar YTL, ödenen ve ödenecek hasar toplamı ise 1.4 milyar YTL. Diyeceksiniz ki, "hani, nerede zarar, yüz milyon YTL kâr bile etmişler". Maalesef kazın ayağı öyle değil. Bu prim rakamı sigortalıdan alınan tutardır. İçinde acente komisyonu, şirket genel gideri, her satılan trafik poliçesinden Güvence Hesabı için kesilen tutar bu rakamın içinde yoktur. Şimdi bir de bunları ekleyerek hesap yapalım. Bugün trafik sigortasında acente komisyonu yüzde 17'dir ki, kimi şirketler acenteleri daha çok satış yapsın diye komisyon oranını yüzde 20'lere kadar çıkarmaktadır. Hatta yüzde 20'nin biraz üzerinde komisyon ödeyen şirket bile vardır. Biz yine de hesabımız için yüzde 17'yi baz alalım. Şirket genel gideri ortalama yüzde 8 civarındadır. Her poliçeden yüzde 1 de Güvence Hesabı için kesinti yapılır. Tüm bunları düştükten sonra 2007 yılında sigorta şirketlerinin kasasına giren net prim 1.1 milyar YTL olmuş. Hasar, neydi? 1.4 milyar YTL. Peki bu ne anlama geliyor? Sigorta şirketleri 1.1 milyar YTL prim toplamışlar, 1.4 milyar YTL'nin üzerinde hasar ödemişler. Nereden ödemişler? Ceplerinden. Yani, 2007 yılında sigorta sektörü, trafik sigortasında en kaba hesapla 300 milyon YTL'ye yakın zarar etmiş. 2006 yılında ise bu rakam 200 milyon YTL'ye yakındı. İşte sigortacıların her platformda bahsettikleri ama kamuoyuna pek de anlatılamayan zarar böyle. 1 Temmuz'dan sonra neler değişecek Şimdi gelelim bundan sonrasına. Yani, 1 Temmuz'dan sonra neler olacağına. Bir kere şunu belirteyim, serbest tarife demek, rekabet demektir. Sigorta şirketleri trafik sigortasının primlerini kendileri belirleyeceklerinden haliyle aralarında rekabet olacaktır. Diyeceksiniz ki; "300 milyon zarar edilen bir ortamda hangi rekabetten bahsediyorsun: bir de rekabet etseler artık bu zarar nerelere çıkar". Zaten sigortacıların kendileri de dahil olmak üzere birçok çevrenin hem merak ettiği hem de endişe duyduğu konu da bu. Geçenlerde Türkiye Sigorta ve Reasürans Şirketleri Birliği (TSRŞB), 1 Temmuz'dan sonrası için şirketlere örnek teşkil etsin diye, trafik sigortasında rehber tarife hazırlayıp, yayımlandı. Yan sütunlardaki tablo da bazı illerde uygulanacak primleri göreceksiniz. İşin ilginç tarafı, TSRŞB'nin yayımladığı bu rakamlar en düşük rakamlar. Daha açık bir anlatımla bu primlerin altında trafik sigortası satılırsa tıpkı geçen senelerde olduğu gibi zarar edilir. Fakat diğer taraftan primler şirketler için başabaş noktası gibi gözükse de olaya vatandaş açısından baktığınızda, özellikle büyük şehirlerde primlerde ciddi artış öngörülüyor. İstanbul da primler yüzde 38 artıyor Mesela bu oran İstanbul için yüzde 38. Yani, yeni dönemde trafik sigortasını İstanbullu'lar bugün ödediği primden, yüzde 38 zamlı yaptıracak. Taksileri ise hiç sormayın. Onlar için belirlenen zam oranı yüzde 140 civarında. Buna karşılık Anadolu'da ise sigorta primlerinde düşüş olacak. Sözün özü, 1 Temmuz'dan sonra yaşanacakları merak etmiyorum dersem yalan olur. Merak ediyorum; büyük şehirlerdeki sürücüler trafik sigortasındaki zammı gördüklerinde ne tepki gösterecekler. Merak ediyorum; sigorta şirketleri zarar ettikleri trafik sigortasında, birbirlerinden iş çalma uğruna kıyasıya rekabete girecekler mi? Bekleyip, hep beraber göreceğiz. İŞTE SİGORTACILARI ZARAR ETTİREN TABLO (YTL) Poliçe sayısı (Adet) 10.026.223 Gelirler Toplamı Toplanan prim 1.583.328.434 Teknik Giderler 411.665.391 * Acente komisyonu (%17) 269.165.833 * Şirket genel giderleri (%8) 126.666.274 * Güvence Hesabı kesintisi (%1) 15.833.284 Ödenen Hasar 1.105.591.165 * Maddi 892.486.207 * Vefat 141.233.258 * Tedavi 71.871.698 Muallak hasar* 320.000.000 Hasar/Prim oranı % 90,08 Giderler toplamı 1.837.256.556 Kâr/Zarar -253.928.122
REFERANS GAZETESİ
