Vatandaş borç içinde yüzüyor
Türk ailesinin borcu son dört yılda 7 kat artarken geliri sadece 2 kat arttı
Ailelerin 2003 yılında bankalar, katılım bankaları ve tüketici finansman şirketlerine 13.4 milyar YTL olan borcu, 2007 yılı sonunda 100.6 milyar YTL’ye yükseldi. Ankara Ticaret Odası’nın (ATO) “Ailelerin Borcu” raporuna göre, ailelerin borcu son 4 yılda katlanarak artıyor. Ailelerin borçlarının harcanabilir gelirlerine oranı ise dört yılda yüzde 7.5’ten yüzde 29.5’e çıktı. Ailelerin borçlarıyla birlikte, faize ödenen para miktarı da arttı. Faiz oranlarındaki düşüşe rağmen, sadece 2007 yılında 15.6 milyar YTL faize ödendi. Faiz ödemeleri ise ailelerinin harcamalarının yüzde 4.6’sını oluşturdu.
AİLELERİN BORCU MİLLİ GELİRİN YÜZDE 12’SİNE ULAŞTI
2003 yılında 180.3 milyar YTL olan hane halkı harcanabilir geliri 2007 yılında 340.8 milyar YTL’ye ulaştı. 2005 yılı harcanabilir gelirinin özel kesim harcanabilir gelirine oranının değişmediğini varsayarak hesapladığı hane halkı harcanabilir geliri son üç yılda yüzde 89 oranında artarken, aynı dönemde hane halkı borcu ise yüzde 648 oranında artarak 13.4 milyar YTL’den 100.6 milyar YTL’ye ulaştı. Son beş yılda ailelerin borcu Türkiye’nin milli gelirinden de daha yüksek oranda arttı. Bu nedenle de 2002 yılında yüzde 1.9 olan ailelerin borcunun milli gelire oranı beş yılda yüzde 11.7’ye ulaştı.
TÜRK AİLELERİ TASARRUFU UNUTMAYA BAŞLADI
Türkiye’de ailelerin, giderek daha fazla tüketip daha az tasarruf yapmaya başladığı ise dikkat çekti, Son üç yılda ailelerin mevduat, hazine iç borçlanma kağıtları, menkul kıymet yatırım fonu, bireysel emeklilik, repo ve nakit para gibi parasal varlıkları yüzde 64.5 oranında artarken, borçları yüzde 258 oranında arttı. 2004 yılında ailelerin parasal varlıklarının toplamı 190.5 milyar YTL, borçları 28.1 milyar YTL, borçların parasal varlıklara oranı yüzde 14.7’ydi. 2007 yılında parasal varlıkları 313.4 milyar YTL’ye, borçları 100.6 milyar YTL’ye, borçlarının parasal varlıklarına oranı ise yüzde 32.1’e ulaştı.
Raporu değerlendiren ATO Başkanı Sinan Aygün, rakamların Türkiye ortalamasını yansıttığını vurgulayarak, şunları söyledi: “Vatandaş borç içinde yüzüyor, cinnet denizinde boğuluyor. Her gün gazetelerde borç yüzünden intihar edenlerin haberlerini okuyoruz. Para cambazları bile kredi kartı borcuyla baş edemiyor. Borcunu ödemek için böbreğini satmak isteyenler sıraya girdiler. Aileler çocuklarının okul masraflarını bile borçla karşılıyor. Yiyecek içeceğini borçla alıyor. Faturalarını ve kirasını kredi kartından ödüyor. Kredi kartını borcunu başka bir kredi kartıyla ya da tüketici kredisi çekerek ödüyor.” Ailelerin borçluluk oranı arttıkça gelir dağılımının daha da bozulduğunu kaydeden Aygün, Türkiye’de zengin-yoksul ayırımının keskinleştiğine dikkat çekti. Bu durumun toplumun sosyal ve psikolojik dengesini bozduğunu ifade eden Aygün, “Güler yüzüyle tanınan Türk insanının artık yüzü gülmüyor” dedi.
HANEHALKI HARCANABİLİR GELİRİ, BORÇLULUĞU VE FAİZ ÖDEMELERİ (MİLYON YTL) 2003 2004 2005 2006 2007 Hanehalkı Faiz Ödemeleri 3.983 7.219 10.209 12.109 15.576 Hanehalkı Borcu 13.442 28.073 50.033 73.537 100.564 Hanehalkı Harcanabilir Geliri 180.305 218.752 255.640 292.775 340.786 Faiz Öd./Hh.Harcanabilir Gelir(%) 2.2 3.3 4.0 4.1 4.6 Borç/Hh. Harcanabilir Gelir (%) 7.5 12.8 19.6 5.1 29.5
AİLELERİN BORÇ VE PARASAL VARLIKLARI (MİLYAR YTL) Ailelerin Parasal Varlıkları Ailelerin Borçları Borçların Finansal Varlıkları (%) 2004 190.5 28.1 14.7 2005 219.5 50.0 22.8 2006 279.7 73.5 26.3 2007 313.4 100.6 32.1
