6.5 milyon emekliye zam umudu!

1978 yılından 2000 yılına kadar SSK, Bağ-Kur ve memurlar için memur maaş katsayısı ile belli edilen bir emekli aylığı sistemi vardı. 8 Eylül 1999 günü Resmi Gazete’de yayınlanan 4447 sayılı Kanun ile 2000 yılından itibaren SSK ve Bağ-Kur çalışanlarının emekli aylığının hesaplanmasında, memur maaş katsayısının kullanılmasına son verildi. Memurların emekli aylıklarının hesaplanmasında sistem değiştirilmemiştir. Bu nedenle ister 1978 ister 1988, ister 2008 yılında emekli olsun eşit derece ve kadrolu memurlar kuruşu kuruşuna aynı emekli aylığını alırken, SSK ve Bağ-Kur emeklilerinin eşitleri arasında emekli oldukları yılların farklılığı ne kadar çoksa o kadar farklı emekli aylığı ortaya çıkmaktadır. Fark 2000 yılından itibaren katlanarak artmaya başlamıştır. Ayrıca, gerek 1997 gerek 2003 yıllarında Bağ-Kur basamak satın alma uygulamaları getirilmiş ve kişilere geriye doğru basamak fark paraları ödettirilerek, basamak

satılmıştır. Fakat iş emekli aylığına gelince geriye doğru basamak farkı peşin alındığı halde, geçmiş yıllar basamaklar artırılmadığından, basamak satın alanlar da alması gereken emekli aylığından daha

düşük rakamlı aylık almaktadırlar.

1999'daki kanun farkı patlattı

17 Ağustos 1999 depremini fırsat bilen dönemin Çalışma ve Sosyal Güvenlik Bakanı Yaşar Okuyan’ın

yoğun çabaları ile basın ve millet depremin yaraları ile uğraşırken, millet can çekişirken 21 Ağustos 1999 günü toplanan TBMM, dört gün gece gündüz çalışıp 25 Ağustos 1999 günü 64 ana madde ve 9 geçici madde olmak üzere 73 maddeyi kabul etti. Kanun 08.09.1999 günü 4447 sayılı Kanun olarak Resmi

Gazete’de yayımlandı. Bu Kanun ile;

 Emeklilik için 5000 gün ve 25 yıllık (kadınlar için 20) sigortalılık süresinin yanında bir de yaş şartı geldi. İşe giriş tarihlerine göre emeklilik yaşı kademelendirildi ve 40 ile 58 arasında tablolar yayımlandı.

 08.09.1999 gününden sonra işe girenler için, kadın ise 58, erkek ise 60 yaşını ve 7000 günü

doldurması şartı getirildi.

 SSK ve Bağ-Kur’lular için emekli aylığının hesabı değiştirildi ve emekli aylıklarının TÜFE (enflasyon)

oranı ile GH (Büyüme-Gelişme) oranı dikkate alınarak hesaplamaya geçildi.

 Aylık hesabında TÜFE ve GH dikkate alınırken, emekli aylıklarında sadece TÜFE oranının dikkate alınması

kanunlaştırıldı. Özellikle kendilerine süper emekli denen Üst Gösterge Tablosu’ndan emekli edilen

kişilerde had safhaya ulaşan ama tüm SSK emeklileri ile 2000 sonrası Bağ-Kur emeklilerinin

emekli aylıklarının düşük olmasına sebep olan ana uygulama, emekli olanlara sadece TÜFE oranı

kadar zam yapılmasıdır. Emeklilere (SSK ve Bağ-Kur) bu ülkenin gelişme (büyüme) oranından fark verilmemektedir. Bu da emekli olunan yıl ile bugün arasındaki süre uzadıkça emekli aylıklarının reel olarak gerilemesi demektir.

Emekli aylıkları düşüyor. İşte bu nedenle de eskiden beridir devam eden haksızlık ve 2000’den beri SSK ve Bağ-Kur’da eşitler arasında adaletsizlik var ve yıllar geçtikçe bu adaletsizlik-fark gittikçe büyüdü.

Düşünün, bir şirkette genel müdürsünüz, amirsiniz, şefsiniz,işçisiniz, amelesiniz ve 1999’dan önce en yüksek emekli aylığı göstergesi olan 15175 göstergeile emekli olmuşsunuz ama elinize şu an 600-700 lira aylık geçiyor. Öte yandan aynı sizin durumunuzda birisi bugün emekli olduğunda ise eline 2000 lira

emekli aylığı geçiyor.

Büyüyen ülkede küçüldüler

SSK’daki eşitler arasındaki emekli aylığı farklılığının en büyük sebebi, ülkenin gelişme hızından alınmayan paylardır. Zira, 1999’da (ve öncesinde) emekli olan birisinin emekli aylığı enflasyon oranı kadar artırılıyor ama ülkenin büyüme hızından düşen rakamlardan paylarına düşen ise verilmiyor. Öte yandan sonraki yıllarda emekli olanların emekli aylığı hesaplanırken refah payı da dahil ediliyor. SSK’daki eşitler

arasındaki farklılığının esas nedeni ilk defa aylık bağlanırken emekli olduğu yıla kadarki “gelişme hızı” uygulanması ama emekli aylığı bağlandıktan sonra “gelişme hızı”nın emekli aylığına yansıtılmamasıdır. Bu ülkenin 2000’den bu yana kümülatif gelişme hızı yüzde 60.2’dir. Gelir, TÜFE ve büyüme kadar

artırılmamış ve olan hep emeklilere olmuş, aylıkları her dönem reel olarak düşmüştür.

Anayasa Mahkemesikararı bütçeyi sarsacak

Anayasa Mahkemesi, 506 sayılı Kanun’un geçici 82’nci maddesini iptal ederse ve bir yıl içinde TBMM, emeklilere ülkenin büyümesinden fark verme kararı çıkartırsa, 1999 ve öncesi emeklilerin aylıkları yüzde 60.2 artacak. Bu durumda 700 lira aylık alan bir SSK emeklisinin emekli aylığı 1122 liraya çıkacak. Farkın başlama tarihi de Ocak 2000 olacaktır. Aradan geçen 120 aylık dönem için de fark ödeme kararı TBMM’den çıkarsa, şu an için 50.646 lira fark ödemesi de yapılmalıdır.

Herkesin davası gerekebilir

Üç yıl öncesinde de benzer bir dava açılmış ve Anayasa Mahkemesi’ne gelmişti; şimdi Hamdi Öz de benzer dava açtı. Bu da Anayasa Mahkemesi’ne geldi ama mahkeme önceki davayı da 3 yıldır sonlandırmadı. Şayet, sonlandırsa bile bazı hukukçuların iddia ettiği gibi Anayasa Mahkemesi kararları geriye

yürümez, sadece Anayasa Mahkemesi’ne dava açanlar için geçerlidir denilebilir. Bu sebeple, gelişme hızı oranlarını aylıklara yansıtabilmek için bütün emeklilerin dava açması gerekebilir.

Farkı doğru bildirmediler

Çalışma Bakanı Anayasa Mahkemesi sonrasında oluşacak durumun maliyetinin 8 milyar lira

olacağı bilgisini verdi ama bu doğru değil. 2009’da SSK emeklilerine toplam 38.3 milyar lira ödedik. yukarıdaki gibi bir artış olursa ortalama artış oranı yüzde 43 civarında olacaktır. O halde sadece SSK emekli aylıklarındaki bir yıllık fark 16 milyardan fazla olacaktır. Bağ-Kur emeklilerine verilecek fark da

eklenirse rakam 20 milyarı aşacak. 10 yıllık fark ödenirse bu rakam 120 milyarı bulacaktır.

GAZETE HABERTÜRK - ALİ TEZEL