'Bok çukuru' ikilemi - Ağza alınmayacak sözleri nasıl haberleştirmeli?

#resim#359625#- Reuters

"Bu bok çukuru ülkelerden niye bu insanları kabul ediyoruz?"

ABD Başkanı Donald Trump'ın Oval Ofis'teki mülteciler konulu bir görüşmede Haiti, El Salvador ve Afrika ülkeleri için bu ifadeleri kullandığı söyleniyor.

Başkan Trump bu acımasız sözlerin kendisine ait olmadığını söyledi ama haber ister istemez büyüdükçe büyüdü.

Trump da gazetecileri son derece uygunsuz ve talihsiz bir konuma soktu: "Bok çukuru" gibi ağza gelmeyecek bir ifadeyi nasıl haberleştirir ve başka dillere tercüme edersiniz?

Doğru çeviri ne olurdu?

ABD'de birçok medya kuruluşu, müstehcen ifadelerin olduğu bir alıntıyı aynen yayınlayamayacağı için bir süre ne yapacağını bilemedi.

CNN ve MSNBC televizyonları uygunsuz bulunan içerikler için kullanılan logolarla yayın yaparken, CNN'in ünlü sunucusu Wolf Blitzer, "B-çukuru" gibi ılımlı bir ifadeyi tercih etti. Fox televizyonu ise yıldız işareti kullandı.

Peki dünyanın geri kalanındaki haberciler ne yaptı? Bir ülkenin başkanına ait bir hakareti kendi dilinize nasıl çevirdiler?

Bunun yanıtını onlarca dilde haber servis eden BBC Dünya Servisi'nden güzel kim verebilir ki?

#resim#359628#- BBC

Doğrudan yaklaşım

Bazı dil servisleri Trump'ın ifadesini doğrudan çevirerek vermeyi tercih etti. İspanyolca yayın yapan BBC Mundo "paises de mierda" yani "boktan ülkeler" gibi bir ifade kullandı.

BBC Türkçe "bok çukuru", BBC Endonezya da "lobang kotoran" (bok çukuru ülkeler) kelimeleriyle haberi yayına verdi.

BBC Endonezya'dan Liston Siregar, bu kararlarını şöyle yorumladı:

"Okurlarımız için bunun büyük bir olay olduğunu sanmıyorum. Evet kaba ve duygusuz bir laf ama bence birçok kültürde insanlar öfkelendiğinde kullanıyor. Ama bir siyasetçiden, üstelik bir başkandan bunu duymayı beklemiyorsunuz."

#resim#359631#- BBC

Kültürel hassasiyetler

Bazı dil servisleri, tuvalet anlamına gelen daha nazik kelimelere yöneldiler.

BBC Urdu, başkanın söylediklerinin anlamına daha yakın olduğunu düşündükleri için "ghatia" yani "tuvalet" ifadesini kullanırken, BBC Farsça, "چاله مستراح " yani "klozet" kelimesini kullanarak haberi yayınladı.

Rusça Servisi'nin çevirisinde "Т"вонючими дырами" yani "kokmuş çukurlar" sözü tercih edildi.

BBC Rusça Editörü Famil Ismailov "İnsanlar bok ile ne denmek istendiğini anlıyorlar ama biz kendi dilimizde böyle bir küfür kullanamayız - İngilizce'ye göre çok daha kaba olur" diye konuştu.

Asil çözümler

Tuvaletin eşanlamlısı olan bir kelimeyle haberi yapan BBC Vietnamca'dan gazeteci Thu Phan, verdikleri bu kararı şöyle yorumladı:

"Eğer kelimesi kelimesine verseydik, olabilecek tüm yanlış sebeplerle viral olurduk."

Okuyucuyu gücendirmemek amacıyla bu gibi asil çözümler tercih edilse de belki de asıl soru, habercilerin ABD Başkanı Trump'ın iddia edilen sözlerinin ne kadar güçlü olduğunu okura anlatıp anlatamadığımız.

Gerçek anlamı

Birçok medya kuruluşu "bok çukurunu" tuvalet ya da klozet olarak çevirdi.

Oxford İngilizce Sözlüğü'ne göre ise bunlar ancak üçüncü sırada gelen tanımlar. İlk kez 1629 yılında kullanıldığı söylenen ilk tanım "rektum" ya da "anüsmüş".

BBC Tayca da haberi tam bu yaklaşımla verdi ve "Roo-ta-waan" yani "anüs" ya da "kıç deliği" kelimesini kullandı.